De vluchteling in ‘Nonkels' lijkt weggelopen uit een oude Urbanus-film. Dat is in 2022 soms... raar

Vraag maar aan ‘De ideale wereld’, ‘Willy’s en Marjetten’ of ‘In de gloria’: uit Vlaamse klei opgetrokken kolder struikelt zelden over plaksnorren, kinprotheses of het betere pruikenwerk. Mag allemaal. Wat nu ook niet wil zeggen dat ik mij vanaf aflevering één van de nieuwe reeks ‘Nonkels’ meteen kon overgeven aan de hangende tietjes van een uitzakkende Rik Verheye. Er zijn grenzen.

‘Nonkels’ gaat over de broers Persyn, drie op hetzelfde perceel wonende West-Vlamingen die zich geenszins van andere West-Vlamingen onderscheiden door bijvoorbeeld zich af en toe verstaanbaar uit te drukken. ’t Zijn brave burgerzieltjes die zich in hun sas voelen wanneer normaal al zot genoeg is. Luc (Jelle De Beule) controleert bij overvliegende lijnvluchten op de app hoeveel vertraging ze hebben (‘drie kwartier: niet goed voor de Duitsers’), maar bij de minste aanzwelling van aarzelend enthousiasme op het matje wordt geroepen door zijn Carinetje (Isabelle Van Hecke). Het zijn archetypes: hij de voet- en zij de helleveeg. Willy, intussen, heeft fortuin gemaakt dankzij z’n Willy Naessens Swimming Pools – excuseer: zijn Kunstgrassen Willy BVBA. Hij is geen verkoper, maar een marchant, een met het tempo en volume van Rik Verheye sprekende sjacheraar die niet overtuigd is van zijn eigen vorderende leeftijd en dus maar een jongere trophy wife (Emilie De Roo) onder de arm heeft genomen. En Pol? Die kijkt met de hondenblik van Wim Willaert uit het raam: een lamme goedzak die ook als het windstil is liever surft op de golfjes van het leven dan zelf deining te veroorzaken. Als hem gevraagd wordt of hij een moderne man is, dan antwoordt hij dat hij een digibox heeft.

So far so good, maar aan hun gemoedelijke tijd op het perceel komt een einde wanneer plots Innocent (Blaise Afonso) voor de deur staat: een Kameroense vluchteling naar wie Luc vroeger brieven schreef – te véél brieven, en nu staat Innocent dus voor de deur. Paniek in de santenboetiek!

Zie het scenario van De Beule, Verheye en Koen De Poorter gerust als een colonoscopie van onze roerige volksaard. De aanwezigheid van Willaert (door de indrukwekkende maquillage ziet hij er opeens 56 uit) roept herinneringen op aan ‘Eigen kweek’, óók zo’n ode aan de knusse kneuterigheid van la Flandre profonde. Van alle personages vermoed ik dat ze ooit in hun leven al zullen hebben gezegd: ‘Ik ben geen racist, máár...’ Geen kwade mensen, maar volledig bezijden de tijdgeest toevende lui die in hun eigen piepkleine stukje van de wereld ploeteren. Ze doen hun best, behalve als ze dat niet doen. Vlamingen.

Het is mogelijk dat ‘Nonkels’ straks kritiek krijgt. Bijvoorbeeld omdat het Innocent gebruikt als pointe van veel moppen: hij is een doodbrave, integere en slimme jongen die evenwel gevrijwaard blijft van diepgang – een vluchteling die komt weggelopen uit een oude Urbanus-film. Dat is in 2022 soms... raar. Of omdat een wit personage, een racist weliswaar, het n-woord in de mond neemt. Echt hip kun je ‘Nonkels’ niet noemen. Maar dat de personages geen fluit snappen van gendergevoeligheden of institutionele onderdrukking, hoort ook bij het Vlaanderen waar voortuin en sanseveria koning zijn. Dat te kakken zetten is al iets.

Het siert De Beule en Verheye alleszins dat ze de onbeholpenheid à la flamande, ook met kilo’s schmink op hun toot, met verrassend veel mildheid – soms zelfs gevoeligheid – in beeld brengen. ‘Nonkels’ is véél, maar nooit cynisch.