‘Door de drugsoorlog ontketent de politie terreur tegen de eigen bevolking’

‘Je kunt de war on drugs niet eens een oorlog noemen, want oorlogen eindigen ooit,’ zo klonk het destijds in ‘The Wire’. Veertien jaar nadat het doek is gevallen over de beste tv-reeks aller tijden, blijven politie en dealers strijd voeren in de straten van Baltimore, en dus is bedenker David Simon terug met een nieuwe miniserie over de stad, ‘We Own This City’.

Van Jimmy McNulty, Bunk Moreland of Bubbles geen spoor, dus een sequel op ‘The Wire’ kun je ‘We Own This City’ niet noemen. Maar het is van bij de eerste seconden duidelijk dat de zesdelige reeks dicht aanleunt bij het misdaadepos dat tussen 2002 en 2008 vijf seizoenen lang overladen werd met lof: de troosteloze beelden van de straten van Baltimore, de kat-en-muisspelletjes tussen politieagenten en drugsdealers, de verhalen over de politieke strijd in het stadhuis... Ze komen voor fans van ‘The Wire’ meteen vertrouwd over.

Grootste verschil: terwijl David Simon in ‘The Wire’ nog fictie bedreef – weliswaar puttend uit zijn decennialange ervaring als misdaadjournalist – is ‘We Own This City’ waargebeurd. In 2017 kwam de politie van Baltimore in opspraak toen bleek dat acht agenten van de elite-eenheid Gun Trace Task Force inwoners hadden afgeperst, fraude hadden gepleegd en in beslag genomen drugs hadden doorverkocht. De serie reconstrueert hoe het zo kon mislopen binnen de politiemacht en groeit op die manier – opnieuw – uit tot een aanklacht tegen de war on drugs, een strijd die meer problemen creëert dan oplost.

DAVID SIMON «De serie is gebaseerd op het gelijknamige boek van Justin Fenton, een misdaadverslaggever bij de krant The Baltimore Sun – net zoals ik in een vorig leven. Hij heeft enkele jaren geleden een reeks reportages geschreven over de Gun Trace Task Force en toen ik die las, dacht ik: hier zit een boek in. Dus heb ik hem in contact gebracht met mijn uitgever. Ongeveer een jaar geleden is het boek ‘We Own This City’ verschenen, en gek genoeg kwam vervolgens HBO aankloppen met de vraag of er rond dat hele verhaal geen serie te maken viel. Ik dacht: stom dat ik daar zelf niet op gekomen ben (lacht).»

HUMO ‘We Own This City’ leunt dicht aan bij ‘The Wire’: welk verhaal kon je hier kwijt dat je nog niet had verteld?

SIMON «We belichten een nieuwe generatie: de agenten die nu een hoofdrol spelen, zaten in 2007, toen we de laatste scenario’s voor ‘The Wire’ schreven, nog op school. En vijftien jaar later zijn de problemen binnen de politie alleen maar groter geworden. Ten tijde van ‘The Wire’ liep er ook veel mis, maar een schandaal als de Gun Trace Task Force, waarbij agenten eigenhandig drugs gingen doorverkopen, had volgens mij toen niet kunnen gebeuren. Er was corruptie en geweld, maar er bestond bij de agenten nog een beeld van wat de politie idealiter moest zijn. In die zin is ‘We Own This City’ een soort nawoord bij ‘The Wire’: de misstanden die we toen aanklaagden – hoe men arrestatiecijfers belangrijker vond dan echt politiewerk, hoe de verkeerde mensen promotie kregen – zijn blijven bestaan, waardoor je eindigt met een politiedepartement dat helemaal in elkaar stort.»

HUMO In hoeverre is Baltimore representatief voor de VS? Het is een stad van 600.000 inwoners waar, zoals in de reeks wordt gezegd, in 2005 bijna 100.000 mensen gearresteerd zijn – een onwaarschijnlijk getal.

SIMON «In Baltimore heeft de war on drugs de afgelopen dertig jaar heel fel gewoed, met massale arrestaties en een agressieve handhaving. Maar dat is het geval in veel grote steden in Amerika. De drugsoorlog heeft het politiewerk fundamenteel veranderd: de nadruk op protect and serve heeft plaatsgemaakt voor geweld, aanhoudingen en een soort terreur tegen de eigen bevolking. En de agenten die in dat systeem zijn opgegroeid – de jongere rechercheurs uit ‘The Wire’, bij wijze van spreken – hebben de generatie na hen opgeleid, zodat je die neerwaartse spiraal krijgt. De boodschap van ‘We Own This City’ is dan ook dezelfde als die van ‘The Wire’: we moeten stoppen met die oorlog tegen het armste en meest kwetsbare deel van de bevolking. Het helpt toch niet: drugs zijn even makkelijk te vinden als dertig jaar geleden en er zijn meer mensen verslaafd dan toen. De strijd heeft enkel gezorgd voor overvolle gevangenissen, en heeft de politie doen vervreemden van de bevolking. Agenten die veel mensen arresteren of drugs in beslag nemen, worden opgevoerd als helden, maar ondertussen raken steeds minder moorden, verkrachtingen en diefstallen opgelost. Baltimore is nu net zo gewelddadig als het vroeger altijd is geweest.»

HUMO Wat wel veranderd is, is dat elke burger nu een camera op zak heeft. In de eerste aflevering is te zien hoe agenten een arrestatie gewoon opgeven omdat er tientallen smartphones op hen gericht worden.

SIMON «Toen ik nog journalist was, was het nog woord tegen woord. Zelfs al zag de gearresteerde eruit alsof hij een flink pak rammel had gekregen: als de politieagent in zijn rapport schreef dat hij gevallen was, dan werd hij geloofd. Nu niet meer. De kans is groot dat iemand bewijzen op zak heeft van wat er echt gebeurd is. Slecht politiewerk valt veel meer op. Maar dat maakt alleen maar duidelijker dat de politie opnieuw haar essentiële taak moet opnemen: de stad en de bevolking beschermen.»

HUMO De Verenigde Staten zijn vandaag nog verdeelder dan vijftien jaar geleden, ook als het over de politie gaat. Enerzijds zijn er de conservatieven, die pal achter de agenten staan, zelfs als er sprake is van buitensporig geweld. Anderzijds is er de defund the police-beweging, die de politie nog het liefst wil afschaffen.

SIMON «Ik koester niet de illusie dat we die extremen kunnen bereiken met onze serie. Sommige mensen zullen altijd geloven dat de politie gelijk heeft: als iemand onterecht gearresteerd wordt, denken zij dat hij op één of andere manier toch iets verkeerds had gedaan. Maar defund the police lost de problemen evenmin op. Wij zitten ergens in het midden. Als je in slogans denkt, zijn de series die wij maken niets voor jou.»

HUMO Is het niet frustrerend dat je al twintig jaar op diezelfde spijker hamert, maar er zo weinig verandert?

SIMON «Nee, want ik heb nooit geloofd dat een tv-serie een fundamenteel verschil zou kunnen maken (lacht). In de jaren na ‘The Wire’ is er wel af en toe iemand naar me toe gekomen die zei: ‘Ik ben leraar geworden door jouw serie’, of: ‘Ik heb me opgegeven voor gemeenschapsdienst in de buurt.’ Dat is volgens mij het hoogst haalbare: dat je sommige mensen doet nadenken en keuzes laat maken die de wereld een klein beetje verbeteren.»

HUMO Tot slot: je wist op voorhand dat ‘We Own This City’ nog meer dan je vorige reeksen naast ‘The Wire’ gelegd zou worden. Zorgde dat voor druk om eraan te beginnen?

SIMON «Nee. Ik ben gelukkig om de status die ‘The Wire’ vandaag heeft, maar ik herinner me ook hoe de reeks indertijd nauwelijks bekeken werd, net zoals alle series die ik daarna gemaakt heb (lacht). Dus het enige wat ik me afvraag vóór ik aan een nieuwe serie begin, is of het de moeite waard is om er twee jaar of meer van mijn leven aan te spenderen.»

We Own This City
Nu op Streamz