Een programma als ‘De mol’, dat de mentale gezondheid van een kandidaat boven sensatiezucht plaatst, is een unicum

Een unicum! Een donderslag bij heldere hemel! Een loepzuivere bocht van 180 graden waar Dominic Toretto van de ‘Fast & Furious’-franchise met grote ogen en groen van afgunst naar zou kijken! In de vierde aflevering van het tiende seizoen van ‘De mol’ wierp de verrader voor het eerst in de geschiedenis, vanwege fysieke en mentale uitputting, vroegtijdig en definitief zijn vacht af.

Philippe was een perfectionistische, gretige mol die zichzelf voorbij was gelopen: een mooie mens, wiens frakske, zoals Bert er niet naast filosofeerde, hem niet paste.

De schim van wat komen ging, hing al de hele aflevering als een zwaarmoedige schaduw over de rotsen van Gran Canaria: Philippe was van pure stress lijkbleek weggetrokken en liep erbij als een spook in een kasteel waar in geen honderd jaar meer een haardvuur had gebrand. We horen er al jaren ex-mollen over vertellen: de eenzaamheid, de isolatie, de druk... Die verhalen werden veelal ontvangen als ootmoedige toegevingen van terugkerende helden: bij een heldenverhaal horen nu eenmaal obstakels en ontbering, want als er niets overwonnen moet worden, is het dan nog wel een overwinning? Maar de mol is niet voor niets een dier dat ondergronds leeft, en opereert in een claustrofobische leegte: Philippe snakte, als de warme ziel die hij is, simpelweg naar daglicht.

Het point of no return werd al in de tweede nacht bereikt,zo bleek, wanneer Philippe één van de nachtmerries van de programmamakers waarmaakte door als mol in zijn slaap te praten. De immer op vinkenslag liggende Bert had hem horen foeteren over 3.000 euro en vanaf dat moment kon Flippie in zijn eigen, meedogenloze ogen nooit meer iets goed doen, tot op het punt dat hij deze aflevering niet eens meer een plankje hout gezaagd kreeg. Ze hadden hem evengoed kunnen vragen om met een lepeltje een diamant fijn te malen.

Gilles De Coster - als ik mijn veel, maar dan ook véél te enthousiaste lief mag geloven, deed zijn empathische verschijnen in ‘Café De Mol’ achteraf het gros van de vrouwelijke kijkers keihard ovuleren - mikte er een rake vergelijking tegenaan. ‘Topatleten Naomi Osaka en Simone Biles zijn ook niet, omdat het kopje even niet meer meewil, opeens géén topatleten meer.’ Helaas: na zijn verspreking waande Philippe zich in één keer David Goffin, en dan win je natuurlijk nooit nog een bal.

Het is vurig hopen dat er de komende dagen méér over deze aflevering gesproken zal worden omdat ze mentale gezondheid - pretentieloos en kleinschalig, maar loepzuiver - onder de aandacht brengt dan omdat het programma nu kapot is of ‘omdat het toch wel allemaal doorgestoken kaart zal zijn’, zoals snuggere elementen (ervan overtuigd dat ze de wereld weer eens te slim af zijn) her en der ongetwijfeld zullen opperen.

Maar eigenlijk was de hele plottwist niet eens het opmerkelijkste stukje ‘De mol’-geschiedenis van de avond, want nadien volgde iets dat zo mogelijk nog ongelofelijker was: een aflevering van ‘Café De Mol’ die zowaar het bekijken waard bleek! Er was het voornoemde optreden van Gilles De Coster - een moeiteloos góéie mens, zolang hij maar met zijn fikken van mijn lief blijft - maar ook de dankbare aanwezigheid van Lieven Scheire. Toen hij intekende als molkenner had hij wellicht óók niet verwacht dat hij nog eens ‘Therapie’-gewijs naar zijn eigen demonen zou worden verwezen, maar ook hij - net als comedian Soe Nsuki - antwoordde met niets dan empathie. Dat er tijdens ‘Café De Mol’ niet één mopje werd gemaakt over hoe de mol nu ook al zijn eigen programma had gesaboteerd, nam je er voor lief bij: het niveau moet érgens een plafond bereiken.

Ís dit programma nu naar de vaantjes? Onzin. Met de observaties over de opdrachten van deze aflevering - en eigenlijk: van al de vorige - zijn we natuurlijk geen fluit. Ik had er nochtans een paar goeie, zoals: is het niet verdacht dat Bert als boomverzorger wél ‘een paar stevige bomen’ kan zagen als hij slaapt? Maar de afgelopen reis bood ons vooral een unieke inkijk in de eigenaardigheden van de kandidaten als kandidaten - we weten nu dat Anke fietsen zonder onderbroek omschrijft als fietsen ‘met de mossel in het zeemvel’ - zodat we vanaf volgende week enkel meer geïnformeerd dan ooit naar de mol kunnen speuren.

Scheire loofde nog de integere manier van tv-maken. Een programma dat de mentale gezondheid van een kandidaat rücksichtslos boven sensatiezucht plaatst: da’s ook een unicum, en het deed de makers van pakweg ‘Temptation Island’ spontaan in hun broek kakken van schaamte. ‘Dit is geen tv-verhaal, dit is een mensenverhaal,’ aldus Gilles De Coster - nee, áf, Gilles! En net díé insteek, dát mededogen, maakt dat ‘De mol’ na vanavond nog altijd, misschien meer dan ooit, een mooi tv-verhaal is.

En nu? Wat doet Dominic Toretto na een gierende bocht van 180 graden? Het gaspedaal induwen en schéúren, natuurlijk!