‘Een recensent had het over mijn ‘opzwellende borstjes’. Ik was 13’

Ze was een kindster op haar 13de, won op haar 29ste een Oscar en geeft nu het beste van zichzelf in het Marvel-­spektakel ‘Thor: Love and Thunder’. Natalie Portman, super­heldin van arthousedrama’s tot de betere blockbuster. ‘Proteïne­shakes, dat doe ik nooit meer.’

Een paar weken voor we hebben afgesproken wordt een foto vrijgegeven op het internet waarin Natalie Portman (41) in kostuum poseert voor haar jongste film, de Marvel-superheldenprent ‘Thor: Love and Thunder’. Ze staat naast de God van de Donder zelve (rol van Chris Hemsworth) en draagt een bodysuit met metalen plaatjes en een bloed­rode cape, onder een stuiterend geföhnd blond kapsel. Haar armen vertonen de afgetekende articulatie van een professionele sporter. Enigs­zins verwarrend voor een tengere actrice van amper 1 meter 60 is dat ze maar iets kleiner lijkt dan haar mannelijke tegenspeler, wiens personage precies bekend­staat om zijn onnatuurlijk indrukwekkende fysiek.

Meer heeft het internet niet nodig om ­collectief uit de bol te gaan met ontelbare ­memes (‘Meisjes willen geen vriendjes’, leest een ervan, ‘meisjes willen armen zoals Natalie Portman’) en een lawine van artikels waarin het gespierde lijf van Portman geanalyseerd wordt.

Hoe voelt het als je lichaam het mikpunt van zulke geanimeerde internetcommentaren is? «Het is nogal ongewoon en ook leuk om gevraagd te worden aan te komen als vrouw», zegt ze bij een lunch in het dure hotel in de ­Upper East Side van Manhattan waar ze verblijft voor het weekend. Portman woont in Los Angeles, samen met haar echtgenoot, de Franse danser en choreograaf Benjamin Millepied, en hun twee kinderen, Aleph (11) en Amalia (5). «Als er lichaamstransformaties van ons gevraagd worden, is dat meestal dat we zo klein mogelijk zijn, en dat heeft emotionele en sociologische repercussies.»

Portman spreekt uit ervaring. In 2010 speelde ze Nina, een getroebleerde, perfectionistische ballerina, in het complexe psychodrama ‘Black Swan’. Om de mentale en fysieke ­kwetsbaarheid van haar personage over te brengen leverde ze zware fysieke trainings­arbeid en hield ze zich aan een streng dieet (waarvoor ze beloond werd met de Oscar voor beste ­actrice).

Haar voorbereiding voor de jongste Thor-­episode – ze kruipt opnieuw in de huid van de vermetele astrofysica Jane Foster – was best veeleisend, maar was niettemin heel wat gezonder en amusanter, met vooral veel kracht­training en regelmatig saunabezoek om spieren aan te kweken, en een overdaad proteïne­shakes («Dat doe ik nooit meer», zegt ze met uitgestreken gezicht.).

Er kwam ook wat technische trucage aan te pas om iets te doen aan haar lichaamslengte. «Dat is het fijne aan computer generated films, dat je van een klein vrouwtje een imposant ­personage kunt maken.»

In de vierde film van de Thor-franchise (Portmans personage treedt in drie ervan aan), Love and Thunder, worstelt het hoofdpersonage met een midlifecrisis wanneer Foster – zijn eerdere love interest – opnieuw zijn leven binnenkomt. Maar de voormalige kamergeleerde is onverwacht getransformeerd in de oppermachtige Goddess of Thunder. «Als iemand zegt ‘eens kijken hoe sterk je bent’, dan is dat een totaal andere psychologische ruimte waarin je vertoeft», zegt ze. «Ik werd veertig toen we de film draaiden, en het was een heerlijk moment in mijn leven om te zeggen: ‘Je gaat de fitste, krachtigste versie van jezelf zijn.’»

Dat Portman haar vijfde decennium is ingetreden, lijkt ongeloofwaardig. Ze is onopvallend gekleed in wit T-shirt en jeans, het haar naar achteren gekamd, de huid jeugdig strak. Ze is zo frêle en meisjesachtig, je zou haar meteen voor een twintiger houden. Tot je beseft dat ze al bijna dertig jaar op het grote scherm te zien is.

Het verhaal is zowat een Hollywood-legende. Portman was negen jaar toen ze in een pizza­restaurant benaderd werd door een scout van het cosmeticamerk Revlon. Vroegrijp en bijzonder gefocust antwoordde ze dat ze geen modellenwerk wilde doen, maar wilde acteren.

Een paar jaar later werd ze gecast als Mathilda in ‘Léon’ van Luc Besson, een twaalfjarig meisje dat in de leer gaat bij een eenzame huurmoordenaar. Snel daarna was ze in de romcom ‘Marty’ een gewiekst en excentriek meisje dat verwikkeld is in een platonische liefdesrelatie met een veel oudere man.

In beide rollen maakte Portman indruk als een precieze, bedachtzame actrice met emotionele voelsprieten die bijzonder ver reikten voor iemand van haar leeftijd. Toch voelt ze zich nu wat ongemakkelijk bij de manier waarop ze op zo’n jonge leeftijd geseksualiseerd werd.

«Ik vermoed dat dat in die tijd redelijk normaal was», zegt ze. «Dat had gedeeltelijk te maken met het soort rollen die geschreven werden, en gedeeltelijk met de manier waarop journalisten dachten erover te mogen schrijven.» Ze denkt daarbij vooral aan één artikel. «Ik herinner me dat ik een recensie las toen ik dertien was waarin ze het hadden over mijn opzwellende borstjes.»

Haar reactie was «dat ik me defensief ging opstellen», en onder meer scenario’s met seks- of liefdes­scènes weigerde. «Ik dacht: zo wil ik niet gezien worden. Ik vond het een kwetsbare en ook wel een minder respectabele positie om op die manier geportretteerd te worden.»

Portman werd in Jeruzalem geboren als enig kind van Joodse ouders. Haar Israëlische vader is een gerenommeerde gynaecoloog, en thuis werd er «heel open gepraat over veel dingen die te maken hadden met vruchtbaarheid». Haar Amerikaanse moeder wijdde zich voltijds aan haar dochter.

Op haar derde verhuisde het gezin naar Amerika. Ze beleefde een fijne kindertijd, opgevoed volgens de principes van het jodendom en in het besef dat sommigen in haar familie gestorven waren in de concentratiekampen van de nazi’s. «Ik werd opgevoed met een sterk gevoel voor rechtvaardigheid. Als iets niet rechtvaardig is, moet je dat meteen zeggen. Je kijkt niet om je heen om te zien of iemand dat voor je gaat doen. Ik ging naar een joodse school en dat werd er daar ingehamerd, bijna tot in het extreme.»

Ze volgde zang- en danslessen, tot de ontmoeting in het pizzarestaurant haar pad compleet veranderde. Anders dan andere kind­sterren ging ze niet door een opstandige fase, wat ze wijt aan de constante begeleiding van haar moeder. «Ze is echt een ongelooflijk mens. Ze heeft me geen seconde alleen gelaten op de werkplek tot ik achttien was en naar de universiteit ging.»

Die universiteit was Harvard, waar Portman psychologie studeerde. Maar ze bleef acteren, en maakte tijd om ‘Star Wars: Episode II – Attack of the Clones’ op te nemen. Niet lang na haar afstuderen werd ze voor het eerst genomineerd voor een Oscar, voor het romantische drama ‘Closer’. Sindsdien blikte ze meer dan veertig films in, waaronder een paar dystopische thrillers (‘V for Vendetta’, ‘Annihilation’), de prikkelende onafhankelijke film ‘Vox Lux’, en ‘Jackie’, een bewierookte biopic over Jackie Kennedy waarin Portman indruk maakt als de first lady die net weduwe is geworden.

Ongeacht het genre gaat ze op zoek naar rollen die uiting geven aan de diverse «nuances die vervat kunnen zitten in één persoon. Ik ken geen mensen die altijd sterk zijn. Het is mijn ervaring dat mensen veel gevarieerder in elkaar zitten.»

Als moeder van twee kinderen hecht Portman ook belang aan de locatie bij de keuze van rollen. Ze leerde haar echtgenoot, Benjamin Millepied, kennen op de set van ‘Black Swan’ – zij was de hoofdrolspeelster, hij de choreograaf – maar dezer dagen «proberen we om beurten te werken». Ze doet lange buitenlandse opnamen ook alleen als de kinderen kunnen meegaan. «Ik werk dus vooral tijdens de zomer, of bij me thuis in L.A., of het is zoiets als ‘Vox Lux’, dat we integraal in tien dagen hebben opgenomen.»

Toen Millepied in 2014 directeur dans van de prestigieuze opera van Parijs werd, verhuisde het gezin naar de Franse hoofdstad, om er bijna twee jaar te wonen. Wat heeft Portman geleerd van de chique, mysterieuze wezens die Parisiennes zijn? «Franse vrouwen zijn sexy op elke leeftijd», zegt ze met een glimlach in haar amandelvormige ogen. «Je ziet zwangere vrouwen, vrouwen met kinderen, vrouwen in de menopauze, en hoe ze zich voortbewegen, hoe ze zich kleden… Ze worden behandeld als seksuele wezens. Verlangen in een mens zien, is hun persoonlijkheid zien. Verlangen naar wat dan ook: het is wat een persoonlijkheid bepaalt. Het is het eerste wat je je afvraagt over een filmpersonage… Beseffen dat ook je grootmoeder of je moeder verlangens heeft, is een revolutionaire gedachte.»

Portman is warm, nieuwsgierig, totaal vrij van kapsones. Het is alsof je met een goede vriendin praat – zij het dan iemand met wie je een klik voelt maar die niet veel weggeeft over zichzelf. Terwijl we kletsen, gaat ze subtiel persoonlijke vragen uit de weg, zonder ooit grof over te komen. «Privacy is een zeldzaam goed in de wereld», zegt ze op een bepaald moment. «Het is van goudwaarde.»

Maar over bepaalde thema’s móét ze zich, gezien haar opvoeding, wel uitspreken. Zoals over gendergelijkheid. In de nasleep van de Harvey Weinstein-affaire was Portman een van driehonderd vooraanstaande vrouwen in de entertainmentsector die Time’s Up stichtten, een non-profit­organisatie die geld inzamelt voor slachtoffers van seksueel geweld.

Vorig jaar implodeerde de organisatie toen bleek dat sommigen van de trekkers advies hadden gegeven aan Andrew Cuomo, de in ongenade gevallen gouverneur van New York, toen die in 2020 beschuldigd werd van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

«Het was vreselijk», zegt Portman over hoe ze zich toen voelde, hoewel ze naar eigen zeggen niet meer nauw bij de dagelijkse werking betrokken was. «Andere, goede mensen namen de dagelijkse leiding in handen. Het was heel onwerkelijk.»

Ze is ervan overtuigd dat de organisatie «in de een of andere vorm» zal blijven bestaan, en koestert het diverse netwerk waarmee ze ­dankzij Time’s Up in contact is gekomen. «Dat zijn vrienden voor het leven. Dat zijn advocaten en bedrijfsleiders, en als ik nu ergens binnenstap, ken ik alle vrouwen daar. Het is ­fantastisch om gewoon je telefoon te kunnen nemen en te vragen: hey, heb jij ooit in deze ­situatie ­gezeten?»

Het is aan de zijde van sommigen van die vrouwen dat Portman mee aan de basis lag van Angel City Football Club, een vrouwenteam in Los Angeles met vrouwelijke eigenaars dat een vrouwensport op een hoger professioneel niveau wil brengen en strijdt voor gelijke verloning. De inspiratie kwam van een toespraak die de Amerikaanse voetbalster Abby Wambach op een activiteit van Time’s Up hield over de ­flagrante ongelijkheid in de sport. Verbaasd over wat ze hoorde, bundelde Portman de krachten met Kara Nortman, een durfinvesteerder die ze kende van het activistencircuit, om een plan uit te dokteren voor een nieuw team dat «een cultuuromslag» zou bewerkstelligen.

Momenteel is Alexis Ohanian, de mede­stichter van Reddit en de echtgenoot van Serena Williams, de voornaamste investeerder in Angel City. Daarnaast hebben ook onder anderen Christina Aguilera, Jessica Chastain en Eva Longoria belangen in de club.

Portman deed haar uiterste best om collega-­actrices bij het project te betrekken. «Ik kreeg honderden keren nee te horen, en dan waren er ook mensen die het wel zagen zitten, zoals Eva. Zij was de eerste die zich echt engageerde. Ze zei: ‘Hoeveel kan ik erin steken? Wat is het hoogste cijfer dat ik op mijn cheque kan ­zetten?’»

Portman had niets met voetbal, maar nu zit ze vaak met haar zoon naar vrouwensport op tv te kijken. «Als meisjes werd van ons verwacht dat we mannelijke atleten bewonderden. Dat deed ik ook, en het was geen probleem. Maar waarom kan het omgekeerd ook niet? Stel je eens voor hoe anders de wereld er zou uitzien.»

Een filmsuperheld die haar invloed aanwendt om het scenario van de echte wereld om te gooien? Dat is pas ware macht.

© The Sunday Times Magazine