televisie★★★½☆
‘Fair Trade’ is een genadeloos entertainende krimireeks
Ray Van Mechelen is terug! Alleen heet hij nu Patrick Paternoster, regelt hij zijn vuile zaakjes niet vanuit een louche stripclub maar vanachter een bureau met aquarium in een naar smeerolie ruikende garage, en zijn de groeven in zijn gebeitelde kop vijftien jaar later nog iets afgetekender en derhalve dreigender geworden.
Voor jonge lezertjes die niet helemaal mee zijn, ouderen met een wat haperend geheugen of tv-kijkers die de heruitzending op VTM vorig jaar hebben gemist: Raymond Van Mechelen, een memorabele vertolking van Peter Van den Begin en één van de markantste personages die ooit in een vaderlandse tv-serie door beeld liepen, was één van de blikvangers van ‘Matroesjka’s’, een Vlaamse misdaadserie die tussen 2005 en 2008 op VTM liep en toen voor enige ophef en verbazing zorgde. Omdat ze, voor iets dat zomaar tussen ‘Wittekerke’ en ‘Walters verjaardagsshow’ in de programmatie stond, wel een héél riante en voor het commerciële publiek toen ongewone geut seks en bruut geweld bevatte, maar ook omdat de ambitieuze serie zich moeiteloos kon meten met de Angelsaksische voorbeelden in het genre. ‘Matroesjka’s’, dat ook internationaal een hit werd, zouden wij zelfs zonder verpinken een heuse klassieker durven noemen. Voor wie zich daar zelf van wil vergewissen (of gewoon benieuwd is wat er anderhalf decennium en een half miljoen Netflix-, HBO- en Scandi noir-krimi’s later nog van de serie overeind staat), is men bij Streamz zo vriendelijk geweest de twee seizoenen in de tv-theek op te nemen.
‘Fair Trade’ zou je bij gebrek aan een accuratere omschrijving als de wat late opvolger van ‘Matroesjka’s’ kunnen beschouwen, al zijn er wel enkele belangrijke verschillen: de fielten van dienst houden zich, geheel in de geest des tijds, niet langer onledig met vrouwenhandel, maar met de veel lucratievere drugssmokkel, en dit keer beleven we het grootste deel van de actie niet vanuit het perspectief van de gangsters, maar van de flikken die op hen jagen. Of beter: geacht worden dat te doen.
De hoofdpersonages zijn Walter ‘Wally’ Wilson en Robin de Rover, twee agenten van de Antwerpse drugssectie die, in ruil voor af en toe een bruine envelop (u kent ze uit menige misdaadfilm), aan de veelbezongen oevers van de Schelde nuttige info doorspelen aan Paternoster, ook bekend als De Pater. Hun werkrelatie is echter gespannen: Robin, die met vrouw en kind samenwoont, zou er liever mee stoppen, Wally wil liefst nog méér en dikkere enveloppen om zijn dure levensstijl en zijn verslaving aan drugs en hoertjes met een Oost-Europees accent en minstens één fitnessabonnement te bekostigen.
Ella-June Henrard, een charismatische verschijning van wie je je afvraagt waarom ze niet wat vaker in tv-series of films te zien is, en Kevin Janssens, een klasbak die in een andere en mogelijk betere wereld, eventueel in een gezonde competitie met Matthias Schoenaerts, de toprollen aaneen zou rijgen in Hollywood en elders, zijn uitstekend als het corrupte flikkenduo, maar het is toch vooral Van den Begin die met de reeks wegloopt. Van den Begin, die – ook fysiek - echt gemaakt is om dit soort personages te spelen, zet De Pater weergaloos neer als een Tony Soprano-achtig gangstertype: een gespleten persoonlijkheid die binnen de seconde van een gezellige en gevatte causeur in een ijskoude killer kan veranderen. Ray Van Mechelen, maar dan met een breder arsenaal oneliners. En een harder opspelend libido. Telkens wanneer De Pater in beeld verschijnt, zet je je als kijker onwillekeurig een beetje schrap. We achten het zelfs niet ondenkbaar dat overgevoelige zielen veiligheidshalve achter hun sofa duiken.
Naast nog een paar oude bekenden uit ‘Matroesjka’s’ (u herkent onder anderen Axel Daeseleire en Manou Kersting) castte scenarist-regisseur Marc Punt ook een paar verrassende namen: Nonkel Jef zelve (Ivo Pauwels) mag figureren als Wally’s vader, Piet Piraat (Peter Van de Velde) houdt zich verbazend goed staande als een strenge politiechef en Bill Barberis doet met zijn twijfelende flik Toon uit ‘Thuis’ vergeten. Of toch bijna. Alsof het niet op kon, waart in ‘Fair Trade’ naast De Pater nog een andere, zo mogelijk nog gewetenlozere crimineel rond: Bob ‘De Martino’ Martens, een onvervalste psychopaat die indrukwekkend dreigend gestalte wordt gegeven door Jeroen Perceval.
Ondanks alle geweld en niet noodzakelijk functionele bloot (één van de handelsmerken van Punt) neemt ‘Fair Trade’, zoals onder andere uit de allitererende namen van veel personages blijkt, zichzelf niet te overdreven serieus, en dat ervaren wij dan weer als een pluspunt. Na de stroom uit alle windstreken afkomstige zwaarmoedige, grotendeels bij nachte of in de schemer gefilmde en met sombermansen van allerlei slag bevolkte misdaadseries die ons de voorbije jaren vooral met een dubbele depressie leken te willen opzadelen, is deze reeks haast een verademing. En het zal wel aan ons liggen, maar zo ervoeren wij ook de bijwijlen randje karikaturale, schaamteloos politiek incorrecte toon van de reeks, nu bepaalde stoottroepen erop gebrand lijken ons naar gecrispeerder, preutser en humorlozer tijden terug te katapulteren. Dat het soms bijna als een provocatie overkomt, zegt ons iets over het klimaat waarin we leven. Voor de rest willen we zeker niet de indruk wekken dat we daar iets van denken te begrijpen.
De voertaal hier is plat Antwerps – denk: het Kiel na een paar bollekes – en Punt is het schrijven van snedige, hardgekookte en vaak geestige dialogen duidelijk nog niet verleerd, waardoor – misschien ook omdat Sven De Ridder meedoet – ‘Fair Trade’ af en toe wat naar een ‘Echt Antwaarps Teater’-versie van Tarantino neigt, en dat bedoelen we tot onze eigen verbazing nog als een compliment ook. Punt heeft zich in het verleden – herinner u onzaligs als ‘Bowling Balls’ – weleens vertild aan de delicate combinatie van drama, spanning en humor, een mix die al eens wil schiften, maar dit keer zit de dosering nagenoeg perfect. ‘Fair Trade’ biedt wat inzichten in het frusterende werk van de politie in hun uitzichtloze war on drugs, de wijze waarop gehaaide advocaten en betweters bij justitie hen vaak in de wielen rijden en de grote verleidingen van de drugshandel, maar dat is duidelijk niet het hoofddoel van Punt en co.: die wilden vooral een pretentieloze en genadeloos entertainende krimireeks afleveren, en op basis van het handjevol afleveringen dat wij al achter de kiezen hebben, kunnen we alleen maar besluiten dat ze daar ruimschoots in zijn geslaagd.
