‘Freddie Mercury: The Final Act’ is een sublieme rockdocu tjokvol muziek en échte emoties

‘The Final Act’ is vanaf 3 januari te zien op VRTNu en wordt ook uitgezonden op Canvas, op 3 januari om 21.10.

Het is inmiddels dertig jaar geleden dat Freddie Mercury, Queens onvergelijkbare frontman en bezieler, stierf aan de gevolgen van aids. Na de dood van Mercury topte Queen opnieuw alle hitlijsten met hun ‘Greatest Hits’. Op Paasmaandag 1992 vond het legendarische concert in Wembley plaats waarmee de groep zijn leider herdacht en dat wereldwijd live werd uitgezonden. De historie van Queen, hun pogingen om de hele aardbol te omarmen én de dood van Freddie komen samen in ‘The Final Act’, een documentaire die de laatste jaren van Mercury’s leven behandelt.

Een zeer aangename verrassing van deze film is dat hij veel en veel meer blijkt te behelzen dan louter Freddies werdegang. Het is een terugblik op de ontwikkeling van aids en een gepassioneerde oproep tot verbinding. We zien unieke beelden achter de schermen van het tribute-concert en komen van alles te weten over de Britse gezondheidszorg. Kleine portretjes van een aantal seropositieve mannen vormen de scharnierpunten. Dit alles grijpt op natuurlijke wijze in elkaar en levert een zeer ontroerend document op. Verfrissend om Queen, een groep die nogal op de controle en de zelfpijperij kan zijn, zoveel ruimte te zien geven aan het verhaal van anderen.

Het verhaal van Freddie mag misschien bekend zijn, toch wordt hier nog eens duidelijk hoe bijzonder hij was. Zijn voormalige persoonlijk assistent én zijn zus komen aan het woord, en natuurlijk bandleden Brian May en Roger Taylor. Het is indrukwekkend om te zien hoe kapot ze nog altijd zijn van zijn dood en, vooral, hoe ze nog steeds door het vuur willen gaan om Freddie te helpen en te verdedigen. De afschuwelijke rol van de boulevardpers, The Sun voorop, wordt ook aangestipt. ‘Ik probeerde één van die ratten aan te rijden, helaas miste ik,’ merkt Taylor droogjes op. De speculaties over zijn geaardheid, het opjagen van de doodzieke Mercury door de tabloids... Het is misdadig wat hem is aangedaan. Toch behield Freddie de controle. Daar is hij geregeld voor bekritiseerd: had hij niet eerder uit de kast moeten komen? Had hij niet meer moeten doen? Deze docu maakt duidelijk dat Queen met hun werk en vooral met het tribute-concert al heel veel heeft gedaan. Meer dan de wereldleiders van toen, zoveel mag duidelijk zijn.

Veel aandacht is er voor de show in Wembley. We zien wereldsterren van toen, variërend van David Bowie tot Elton John, en van Annie Lennox tot George Michael, zich voorbereiden op het grote concert. Fascinerend hoe dat ging bij de repetities: al die ego’s die hun best staan te doen om eventjes geen hoofdrol in te nemen. Iets wat de één (Bowie, George Michael) makkelijker afgaat dan de ander (Seal gaat steeds ‘toevallig’ centraal in beeld staan).

George Michael wordt in het laatste deel van de film zelfs nog een stiekeme tweede hoofdpersoon. Zijn neef vertelt over de tragiek van zijn liefdesleven. Als kijker krijg je een decimeter kippenvel bij de beelden van zijn ‘Somebody to Love’, en ik voelde diepe ontroering over zijn eigen verlies: zijn grote liefde Anselmo Feleppa stierf nauwelijks een jaar na het concert in Londen aan aids. En dan volgt natuurlijk de mokerslag bij het besef dat George zelf ook al dood is. Net als Bowie, die een mop tapt tegen de camera bij de repetities.

En zo rolt ‘The Final Act’ maar door. Het is een rockdocumentaire zoals je hem wílt zien: bekende en onbekende beelden wisselen elkaar af, tjokvol muziek en échte emoties. Queen kan opportunistisch en berekenend zijn (‘We Will Rock You’, de musical, iemand?) maar dit hebben ze subliem gedaan. Hoed af.