superheldenfilms floppen
Hangt Superman binnenkort zijn cape aan de haak? ‘Ik haak af door de woke-ideologie die ons door de strot wordt geduwd in superheldenfilms’
Superhelden domineren sinds de eeuwwisseling onze bioscoopdoeken, maar voor het eerst lopen de bezoekersaantallen terug. Hebben Batman en zijn gemaskerde collega’s hun beste tijd gehad?
Wat zijn nu precies de drijfveren van schurk Kang the Conqueror in Marvels meest recente (en 31ste!) blockbuster ‘Ant-Man and the Wasp: Quantumania’? Voor een bevredigend antwoord moet je eigenlijk eerst óók de Marvelserie ‘Loki’ op streamingdienst Disney+ hebben gezien. Het superheldengenre is inmiddels zo overheersend dat je best van wat voorkennis mag uitgaan, meent het grootste mediabedrijf ter wereld (tevens eigenaar van personages als Spider-Man, Black Panther en Thor).
Dit fenomeen is mogelijk ook de reden dat die bewuste Ant-Man-film momenteel zulke tegenvallende bioscoopcijfers laat zien. Zeker voor Marvelbegrippen. Maar ook concurrent DC (eigenaar van onder andere Batman en Superman) heeft het zwaar. Hun laatste troef ‘Shazam! Fury of the Gods’, sinds vorige week in de filmtheaters, stevent zelfs af op een flop.
Voortborduren op verhaallijnen
Mediawetenschapper Dan Hassler-Forest van de Universiteit Utrecht zegt dat de hype begin deze eeuw begon met wat oppervlakkige, losstaande avonturen die iedereen makkelijk kon volgen. ‘Tegenwoordig, zeker sinds Marvel aan de haal ging met meerdere helden in één film, parallelle universums en nu zelfs voortborduurt op verhaallijnen uit hun series, moet je echt je huiswerk hebben gedaan. Dat is maar voor een deel van het publiek leuk. De tijd dat je op een zaterdagavond probleemloos voor zo’n film de bioscoop kon binnenwandelen, is wel een beetje voorbij.’
De gemiddelde genrecyclus duurt volgens Hassler-Forest een slordige tien jaar. Zo waren rechttoe rechtaan-actietitels à la de Bruce Willis-klassieker ‘Die Hard’ populair in de jaren 80 en werd het decennium daarop hoofdzakelijk gevuld met rampenfilms als ‘Independence Day’ en ‘Twister’. De superheldentrend is al zo’n twintig jaar gaande. ‘Dat komt omdat de waarde ook zit in alle producten die bedrijven als Disney er omheen verkopen. Denk aan T-shirts, videogames en speelgoedpoppetjes, maar ook complete pretparken. Het is dus van belang dat ze de trend in stand houden.’
‘Ze zullen na een reeks flops echt niet zomaar stoppen’, vervolgt de professor in de populaire cultuur. ‘Disney is met deze helden getrouwd en dat huwelijk mag niet stranden, want de Marvelhotels moeten blijven draaien. Na teleurstellende cijfers zal hooguit de strategie worden aangepast door wat nieuw aangestelde mensen in de top.’
Diversiteit
Zagen we dit type film ooit één, hooguit twee keer in een van de zomermaanden, nu krijgen we er zomaar vijf op jaarbasis voorgeschoteld. Al die vliegende karakters in pakjes, al die digitaal geconstrueerde gevechtsscènes; zijn we die eenheidsworst niet gewoon beu? Michael Minneboo, auteur van het boek ‘Mijn Vriend Spider-Man’, zegt een liefhebber te blijven. ‘Dat ik toch die moeheid voel, heeft meer te maken met de woke-ideologie die ons de laatste tijd zo door de strot wordt geduwd.’
Minneboo wijst op het feit dat Disney stevig inzet op diversiteit. ‘Daar ben ik in principe voor, maar personages die van oorsprong blank en heteroseksueel zijn, worden nu ineens bewust zwart en/of homoseksueel. Dat gebeurt bovendien met een ontzettend belerend toontje.’ Hij denkt niet de enige te zijn die afhaakt vanwege ‘dat ideologische geneuzel’.
‘Ik zoek nu mijn heil in het verleden en lees met veel plezier de strips van vroeger. Dat we met heimwee naar vroeger tijden kijken, bleek vorig jaar met de film ‘Top Gun: Maverick’. Ik denk dat dit een kassucces werd, omdat het teruggreep naar hoe het vroeger was’, aldus de schrijver die momenteel werkt aan een boek over de jaren 80-hitserie ‘Knight Rider’ met David Hasselhoff. ‘Daarin probeer ik ook te onderzoeken wat dat decennium typeerde en waaróm we er zo naar terugverlangen.’
DC gaf onlangs aan meer te willen inzetten op losstaande, vernieuwende verhalen rond bekende helden of schurken als Joker (van die film uit 2019 met Oscarwinnaar Joaquin Phoenix wordt momenteel een vervolg gedraaid). Dan Hassler-Forest: ‘Wat als Superman opgroeide in de Sovjet-Unie, zoiets. Een nieuwe strategie zou ook kunnen zijn om regisseurs met een eigen stijl meer creatieve vrijheid te geven. Denk aan de Batman-film ‘The Dark Knight’ uit 2008. Wat je daar ook van vond, het leek in niks op andere films uit het genre.’
Maar Batman gewoon eens wat jaren naar de vrieskist verbannen? De wetenschapper lacht. ‘Dat gaat voorlopig écht niet gebeuren, vergeet het maar!’
Deze helden vliegen dit jaar nog aan
‘Guardians of the Galaxy 3’ (3 mei)
De eerste twee avonturen van dit komische zooitje ongeregeld met onder andere de pratende boom Groot en de vuilbekkende wasbeer Rocket Raccoon zorgden wereldwijd voor massa’s bezoekers. Als ook deel 3 tegenvalt, moet Marvel zich eens ernstig achter de oren krabben.
‘Spider-Man: Across the Spider-Verse’ (1 juni)
Zelfs hen die Spider-Man zat waren, vielen in 2018 als een blok voor de (nota bene Oscarwinnende) animatieversie van de bekende webslingerende held. Het vervolg belooft nog meer maffe wendingen en introduceert ons aan personages als Spider-Woman.
‘The Flash’ (15 juni)
De supersnelle Flash was hét hoogtepunt uit het verder teleurstellende Justice League waarin ook DC-coryfeëen als Batman en Superman er stevig op los beukten. Misschien dat een film die zich alleen op hém concentreert wél de moeite is.
‘Aquaman and the Lost Kingdom’ (21 december)
Spierbundel Jason Momoa is terug als de Atlantiër die zijn heldendaden vooral onder de waterspiegel verricht. De eerste film was een grappige cocktail van ‘Indiana Jones’ en ‘De Kleine Zeemeermin’, maar ging dankzij een overdaad aan matige digitale effecten bijna kopje onder. Minder is soms meer, maar of de makers dat advies ter harte nemen?
(AD)
