Hollywoodheld met vliegbrevet: de 60-jarige Tom Cruise doet nog altijd zijn eigen stunts

Zestigmaal hoera voor Tom Cruise. Enkele maanden geleden keerde hij, 36 jaar na de originele Top Gun, terug als straaljagerpiloot Maverick in de ijzersterke sequel. Uiteraard deed de toen nog 59-jarige superster zijn stunts weer zelf. ‘Je vraagt toch ook niet aan Gene Kelly waarom hij zelf danst?’

Acht gevechtsvliegtuigen vlogen woensdagavond opeens met veel geraas over het festivalpaleis in Cannes, een spoor van witte, rode en blauwe rookpluimen achter zich latend. Tom Cruise woonde de première bij van ‘Top Gun: Maverick’, de langverwachte opvolger van zijn megahit ‘Top Gun’, vandaar. Het filmfestival was zo in z’n nopjes met de komst van de Hollywoodster, dat hem een welhaast koninklijk onthaal werd bereid.

De gevechtsvliegtuigen waren natuurlijk een vette knipoog naar het actiespektakel waarin Cruise na 36 jaar terugkeert als straaljagerpiloot Pete Mitchell aka Maverick. Het is de rol waarmee hij werd bijgeschreven in het pantheon van supersterren. De kleuren wit, blauw en rood die de hemel boven de beroemde Boulevard de la Croisette sierden, verwezen zowel naar de Amerikaanse als de Franse vlag.

Natuurlijk zat er meer achter. Cruise wachtte, als gevolg van de pandemie, twee jaar met de uitbreng van ‘Top Gun: Maverick’, om de film nu wereldwijd in de bioscopen te kunnen lanceren. Zijn film uitbrengen bij een streamingdienst? Cruise zei er tijdens een openbaar interview in een bomvol filmtheater niet aan te moeten denken. ‘Never ever,’ aldus Cruise, ‘ik maak mijn films voor het grote doek.’

Filmliefde

De gezamenlijke filmervaring, daar gaat het hem om. ‘Nieuwe films kijk ik in de bioscoop, ik zet mijn baseball cap op, en ga tussen het publiek zitten.’ Cruise beaamt dat de filmliefde er al vroeg in zat. ‘Ik had als kind allerlei kleine baantjes, ik maaide het gras, ruimde sneeuw, verkocht kerstkaarten, en met het verdiende geld kocht ik een bioscoopkaartje.’

Het is een kolfje naar de hand van het festival dat geen Netflixfilms toelaat in de competitie om de Gouden Palm. De afspraak met Franse bioscoopeigenaren verhindert dat. Tom Cruise, die als grote verrassing ook een Gouden Palm kreeg, is voor Cannes het perfecte uithangbord van de bioscoopervaring. De topfitte Cruise bewijst over voldoende bravoure te beschikken om ook van de opvolger een zomerhit te maken. Aan warme reacties op het nieuwe actiespektakel geen gebrek.

Een van de attracties van het fenomeen Tom Cruise is dat hij bizarre stunts liefst zelf uitvoert. Hij haalde zijn vliegbrevet om zelf achter de stuurknuppel te kunnen kruipen. Door de jaren heen zagen we hem aan helikopters bungelen en steile rotswanden bedwingen. In ‘Mission: Impossible – Ghost Protocol’, deel 4 in de langlopende reeks rond geheimagent Ethan Hunt, hing hij met speciale handschoenen aan ’s werelds hoogste gebouw, de 828 meter hoge Khalifa Toren in Dubai. Een sensationele scene. In ‘Top Gun: Maverick’ stapt hij nonchalant op een snelle motor, zonder helm, haren in de wind. Precies zoals hij als twintiger deed.

Of hij nooit bang is? ‘Jawel’, zegt Cruise die zijn hagelwitte tanden bloot lacht, om vervolgens te vertellen dat hij als jongetje al in de hoogste boom klom. Voor Cruise is het stuntwerk de normaalste zaak van de wereld, zegt hij. ‘Je vraagt toch ook niet aan Gene Kelly waarom hij zelf danst?’ Cruise vindt het horen bij het Hollwood-metier, je leert dansen, zingen en als het moet ook vliegen. Een opleiding als acteur heeft hij nooit gehad, zegt hij, het filmvak leerde hij in de praktijk. Zelfscholing, vaardigheden ontwikkelen door op filmsets goed te kijken en te luisteren, hij komt er tijdens het openbare interview in Cannes vaak op terug: Tom Cruise de selfmade man.

Sekstherapeut

Cruise, een geboren New Yorker, maakt vooral een gedreven indruk, iets waar regisseur Paul Thomas Anderson ooit dankbaar gebruik maakte. In ‘Magnolia’ speelt hij een van zijn beste, meest uitbundige rollen als bezeten sekstherapeut. Cruise is een geheel in leer gestoken, goeroe-achtige verschijning die mannen in opzwepende sessies leert hoe ze vrouwen moeten versieren. ‘Respect the cock and tame the cunt’, werd een gevleugelde uitdrukking.

Wat Cruise tot een wereldster maakt is dat hij in bijna al zijn rollen voor vuurwerk zorgt. Je ziet het al in een van zijn vroegste films, het aanstekelijke tieneravontuur ‘Risky Business’ uit 1983. Cruise is Joel Goodson, de ‘goede zoon’ die de bloemetjes buiten zet als zijn ouders op vakantie gaan. In ‘Cocktail’ is hij de jeugdige barkeeper die er met zijn gouden glimlach in slaagt de harten van alle meisjes in Manhattan te veroveren. Toen Carice van Houten een kusscène had met Tom Cruise in ‘Valkyrie’ wilde iedereen weten hoe dat was. Hoe smaakte Tom Cruise?

Serieuzere rollen kwamen er ook. In ‘A Few Good Men’, een meeslepend rechtbankdrama, is Cruise een legeradvocaat die de opdracht krijgt twee mariniers te verdedigen die verdacht worden van moord. In ‘The Fourth of July’ maakte hij indruk als verlamde, getraumatiseerde Vietnamveteraan. Cruise heeft iets van een ouderwetse Hollywoodheld die het publiek in elke nieuwe film op sleeptouw neemt, zie publiekslieveling ‘Rain Man’, met Cruise als de snelle jongen en Dustin Hoffman als zijn autistische broer van wie hij nog wat kan leren.

Topregisseurs wilden maar wat graag met hem werken, zoals Stanley Kubrick die voor toenmalige echtelieden Tom Cruise en Nicole Kidman ‘Eyes Wide Shut’ maakte, een grandioos huwelijksdrama met de allure van een erotische thriller. Pijnlijk wel om te zien dat in de compilatiefilm die het festival speciaal voor zijn bezoek maakte, en waarin zijn hele oeuvre in vogelvlucht voorbij trekt, Kidman ontbreekt. De romance die Cruise beleefde met Penélope Cruz op de set van ‘Vanilla Sky’ maakte een eind aan de verbintenis. Kidman vroeg de scheiding aan. Zou controlfreak Cruise zijn ex uit de compilatie hebben geweerd, dus ook daar invloed op hebben gehad?

Afschermen

Ook zijn huwelijken met Mimi Rogers en Katie Holmes hielden geen stand, iets waarover hij nooit praat. Over zijn prominente lidmaatschap van het controversiële Scientology heeft hij het niet meer in de pers. Cruise is als wereldster vaardig geworden in het afschermen van zijn privéleven. Een film als ‘Interview with the Vampire’, waarin hij als bloeddorstige vampier zijn tanden zet in de hals van tegenspeler Brad Pitt, zal hem niet snel meer overkomen.

De vampierfilm die vol zat vol homo-erotische connotaties versterkte geruchten over zijn homoseksualiteit. In het latere ‘Vanilla Sky’ ontblootte hij als steenrijke playboy zijn gespierde torso, maar niet zonder luid en duidelijk te verkondigen: ‘I’m straight’. Een van de dingen die Cruise tijdens het interview in Cannes geleerd zei te hebben, is dat hij in dialoog kan gaan met het publiek.

(Trouw)