Hopelijk hebben we het mis, maar na ‘Four Hours at the Capitol’ op Canvas besloop ons een angstaanjagend idee

Gister was het een jaar geleden dat een menigte het Capitool in Washington DC bestormde. Ze werd daartoe opgezet door President Trump en een hele resem halve garen, met maar één doel: de democratie in brand zetten. Wie het live op televisie of social media zag, zal het niet licht vergeten zijn.

De uitgebreide documentaire ‘Four Hours at the Capitol’ biedt een zeer grondige en indrukwekkende terugblik. Alle kanten van het spectrum worden belicht, en ondertussen wordt precies uitgelegd hoe het zo fout kon gaan. Het hart wordt gevormd door getuigenissen van mensen die erbij waren – waarbij ook extreemrechts aan het woord komt. Het is een must-see.

Eerder schreef ik al over het huiveringwekkende ‘Day of Rage’, van The New York Times. ‘Four Hours’ doet eigenlijk hetzelfde, maar dan op een dubbele lengte (90 minuten), en het mes snijdt dankzij die extra tijd en ruimte dieper. Ze kunnen goed naast elkaar bestaan: ‘Day of Rage’ is een pamflet, deze film een bespiegeling. Beide zijn onmisbare hedendaagse geschiedenis.

‘Four Hours’ begint onheilspellend: een wagen vertrekt in de schemering, we zien een man op de rug. Daarna zoomt de camera in op de nek van de bestuurder: een tatoeage van een spinnenweb. Het is een politieagent, die meteen de toon zet op de voice-over: ‘Dat ik en mijn mede-agenten die dag hadden kunnen sterven... That really pisses me the fuck off.’ Wat opvalt is dat de mensen aan de ‘normale’ kant (ordehandhaving, Democraten, pers) nog altijd zeggen dat ze geen idee hadden wat er zou gaan gebeuren. De extreemrechtse jongens en de hardcore-Republikeinen, daarentegen, laten doorschijnen dat ze vanaf de eerste seconde wél wisten waar het op zou uitdraaien: knokken tot het gaatje. Daarbij geïnspireerd door Trump, met regelrecht misdadige citaten als: ‘Je moet vechten vandaag, als je niet vecht, dan heb je geen land meer.’ En ook: ‘Ik ben bij jullie.’ Wat uiteraard zijn zoveelste leugen bleek: de lafaard Trump deed die dag niks anders dan verstoppertje spelen nadat hij een uitslaande brand had gecreëerd.

Buiten de getuigenissen – allemaal boeiend en krachtig geselecteerd – verbazen andermaal de beelden. De aanzwellende menigte met Proud Boys, neonazi’s en meer rotvolk: een olievlek die alleen maar kon leiden tot invasie. De matige beveiliging van het Capitool: schandalig. De angst van de stafmedewerkers en de politie is een jaar later nog steeds van hun gezichten te lezen.

Net als ‘Day of Rage’ laat ‘Four Hours at the Capitol’ zien dat het wel mis móést gaan, en dat de zaadjes daarvoor gedurende élke dag van Trumps presidentschap zijn gezaaid. Amerika is moreel en spiritueel failliet, zoveel is duidelijk. En dat Trump openlijk zinspeelt op herverkiezing, zijn geld daarvoor aan het inzamelen is én de Republikeinen daar wel naar uitkijken, is een ernstig teken aan de wand. Ik hoop dat ik het mis heb, maar na ‘Four Hours’ heb ik het idee dat dit nog maar het begin was.