In ‘De afspraak’ over Rusland toonde Bart Schols iets dat we bij Jan Balliauw nog nooit zagen: emoties

Lang geleden dat Jan Balliauw nog zo uitgebreid in beeld was gekomen. Dat kon alleen maar slecht nieuws betekenen, waarop ik, zo’n slordige 1.870 werst van Kiev verwijderd, zowaar begon te dorsten naar ‘De afspraak’. Uitzonderlijke tijden. Ik was niet de enige: op VTM was er ook inderhaast een praatbarak opgericht in een wanhoopspoging om íéts van rede te zoeken achter de verkrachting van Oekraïne op z’n Russisch. Nu ja, rede: Theo Francken was ook uitgenodigd.

De wanhoop leek ook al de grensposten van Bart Schols’ compositie bereikt te hebben, want hij onthaalde menigeen in de studio met de melding dat we zouden uitpluizen ‘wat er in godsnaam gebeurd was’ het voorbije etmaal. Kijk, zulke emoties − ik vrees dat ze bij de volgende beheersovereenkomst verankerd zullen worden als kernopdracht − zie je nu eens nooit bij Jan Balliauw.

Of we wakker geworden waren in een andere wereld, vroeg Schols aan Willy Claes, NAVO-hotemetoot tussen 1994 en 1995. Hij leek geneigd in te stemmen. Een dag eerder had Claes in ‘De afspraak’ nog een bevlogen reeks insinuaties aangaande de motieven van Vladimir Poetin te berde gebracht, hem gesouffleerd door niet gespecificeerde ingewijden die volgens hem niettemin erg betrouwbaar heetten. Hij leek er, kortom, meer van te weten, maar na zijn exposé over afrekeningen in de barkoude wandelgangen van het Kremlin kon ik niet met zekerheid zeggen dat ik over meer klaarheid beschikte dan daarvoor. Nu gaf Claes een al bij al toerekeningsvatbaardere indruk, die hij bovendien wist vol te houden tot net voor het eind, toen hij alsnog over de gevaren van killer robots begon. Een poos geleden, 1995.

De Belgisch-Oekraïense Iryna Zbrozhek, wier familie op dat eigenste moment verscheurd werd tussen vlucht en stavast, had zich aan tafel subtiel gehuld in de kleuren van het Oekraïense dundoek. Lien Verpoest, hoofddocent Russische geschiedenis in Leuven, had bij haar Russische collega’s vooral schaamte gemerkt. Economist Koen Schoors, die ook in Moskou doceerde, beaamde. Plots miste ik een Rus aan de tafel van ‘De afspraak’. Of desnoods iemand van de PVDA. Na een overdaad aan beelden van een achteroverleunende Poetin, was het alleszins verfrissend om eraan herinnerd te worden dat er nog Russen bestonden mét schaamte. We moesten het onderscheid maken tussen het regime in Rusland en de mensen, zei Schoors. Op zo’n 2.340 werst van Moskou vond ik dat een zinnige opmerking.

Deze thema-aflevering van ‘De afspraak’ was grotendeels een harmonieus groepsgesprek. Een poging om, op de tast, een openstaande dienstingang te zoeken die je toegang verschafte tot het hoofd van een autocraat. ‘Alle ratio is zoek’, vreesde Verpoest. Ook daar was iedereen het mee eens, maar toen herhaald werd dat Poetin, naast een stel stokoude telefoons en een op het komische af onpraktische koffietafel, ook een fraaie verzameling aan kernkoppen bezat, hoopte ik vurig op tegenspraak − dat níét iedereen spoorslags aannam dat die malle Vlad ook echt in staat was om ogenblikkelijk op de knop te hengsten bij weerwerk. Helaas.

Bij het slapengaan vond ik het plots erg beroerd dat de NAVO-hoofdkwartieren uitgerekend in Brussel stonden. Ik kon zweren dat zoiets me voorheen geen moer kon schelen.