In een rechtvaardige wereld wordt ‘Maid’ op Netflix minstens even druk bekeken als inhoudsloze miniseries als ‘Sex/life’ en ‘Clickbait’

Wat een jonge, alleenstaande moeder zonder vast werk lijden kan, zeker in de Verenigde Staten, waar het sociale opvangnet nog net iets grotere gaten heeft dan hier: het is het onderwerp van de nieuwe, even mooie als indringende miniserie ‘Maid’.

In het holst van de nacht en met gierende banden rijdt Alex bij de start van ‘Maid’ weg van het trailerpark waar ze samenwoont met haar vriend Sean, een alcoholist die een paar uur eerder een deel van de huisraad naar haar hoofd heeft gegooid. Op de achterbank: hun dochtertje Maddy, een levendige 3-jarige die een grote fan is van ‘Shoop’, een song van de vrouwelijke hiphopgroep Salt-n-Pepa uit 1993. De reden voor die opmerkelijke muziekkeuze is even eenvoudig als schrijnend: het cassettedeck in de aftandse auto van Alex werkt nauwelijks, en de tape met dat liedje is de enige die het af en toe en na een paar vuistslagen op het dashboard wel nog doet.

De rapsong is een van de vele, kleine details waarmee ‘Maid’, een tiendelige reeks die volgt hoe Alex een beter leven voor haar en haar dochter probeert op te bouwen, heel efficiënt laat zien hoe armoede zich in alle aspecten van het bestaan manifesteert. Na haar nachtelijke exit begint voor Alex een nog grotere helletocht dan de vorige editie van Parijs-Roubaix langs opvangcentra voor daklozen, vluchthuizen voor mishandelde vrouwen, ongeïnteresseerde ambtenaren en werkgevers die haar proberen uit te buiten. Goede wil heeft Alex in overvloed: ze gaat, niet met plezier maar toch met overgave, schoonmaken in woningen waar de gemiddelde kast al even duur is als een klein huis en werkt dag, nacht en op feestdagen. Maar vooruitgang is er nauwelijks: wanneer ze ergens halverwege de kans krijgt om Maddy naar een goede crèche te sturen op voorwaarde dat ze in de buurt een appartement vindt, vraagt Alex zich wanhopig af hoe ze de huur zou moeten betalen. ‘Ik krijg zeven uitkeringen en ik werk het maximum aantal uren in de week, en toch hou ik per week 9 dollar over. Dat is een doos tampons.’

‘Maid’ toont goed hoe slopend en uitputtend een leven in armoede is. Er zijn de constante geldzorgen – hier gesymboliseerd door een tellertje dat telkens als Alex een uitgave doet in beeld komt –, er is de wetenschap dat je maar één tegenslag of ongelukkige beslissing verwijderd bent van de totale ondergang, er is de machteloosheid: als een werkgever doodleuk laat weten dat je voor je eerste shift als schoonmaakster niet betaald zult worden en tegelijk het geld voor een uniform en producten zelf moet ophoesten, kun je er toch niet voor kiezen om weg te lopen. De serie gebruikt ook enkele eenvoudige maar slimme trucjes om de wereld van Alex tastbaar te maken. Wanneer ze bijvoorbeeld voor het eerst naar de rechtbank moet om te vechten voor het hoederecht over Maddy, zijn de woorden van de rechter en Seans advocaat voor haar letterlijk onbegrijpelijk – zij hoort enkel ‘legal, legal, legal’. En als ze in de supermarkt wil betalen met voedselbonnen, lijkt het even alsof de kassierster in de microfoon roept dat ‘we weer met een armoedzaaier zitten’. Alex beeldt het zich in, maar de meewarige blikken van ongeduldige mensen in de rij wanneer ze tot op de cent moet uitrekenen wat ze mee kan nemen zijn wel echt.

Gaandeweg slaagt Alex er, ook met wat hulp van meer gefortuneerde vrienden, in om uit de diepe put te kruipen en te ontsnappen aan de armoede en het misbruik door Sean. En aan haar eigen verleden, want ook haar labiele moeder (Andie MacDowell, in het echt eveneens de moeder van hoofdrolspeelster Margaret Qualley) is ooit als een dief in de nacht op de vlucht moeten slaan voor haar man, met de toen 3-jarige Alex op de achterbank. Dat ‘Maid’ zo naar een happy end toewerkt, lijkt misschien wat melig en makkelijk, maar het verhaal van Alex is wel min of meer waargebeurd en de reeks is in de aanloop naar de finale ontroerend en sterk genoeg om je daar niet al te hard aan te storen. Netflix heeft de afgelopen maanden met inhoudsloze en oppervlakkige miniseries als ‘Sex/life’ en ‘Clickbait’ grote hits gescoord, in een rechtvaardige wereld wordt ‘Maid’ minstens even druk bekeken.