Ineens had VTM beelden van de helletocht van Sanda Dia. Wie ze zag, voelde de maag rimpelen

VTM opende donderdagavond z’n ‘Nieuws’ met uit het dossier-Reuzegom gelekte beelden. ‘Om ijzig stil van te worden,’ zei Freek Braeckman, en ik geloofde z’n rillinkje. Maar het was een licht overbodige observatie: wie de beelden van de macabere studentendoop van Sanda Dia uit december 2018 over het scherm had zien rollen, voelde de maag rimpelen.

Justice for Sanda Dia, klinkt het in alle kamers van het internet. Het is de even kordate als empathische hartenkreet die het proces tegen de achttien beklaagden in de zaak-Reuzegom begeleidt. Maar de stem is geen toverstaf: luidop om justice vragen betekent nog niet dat rechtvaardigheid ook echt kan bestaan. Het strafrecht zal toegepast worden, zeker, de democratie zal functioneren. Maar verdriet, wanhoop en woede laten zich geen vod in de mond proppen. Rouw is een bacterie.

De helletocht van Sanda Dia was natuurlijk al uitvoerig gedocumenteerd. De met liters alcohol vervette doopavond, het urenlange baden in een put gevuld met ijskoud water de volgende dag, de visolie, de papjes met een muis erin verwerkt, de brallerige commando’s die als vlokken overgeefsel uit de monden van de doopmeesters gevlogen kwamen, en tenslotte het lange talmen voor Sanda Dia naar het ziekenhuis gevoerd werd, het laffige, deels bij elkaar gelogen telefoontje naar de spoeddiensten, de hartaanval en de dood: het scenario was al geschreven en gelezen. Maar nog niet gezien.

Nu was er dus wel beeld: materiaal afkomstig van bewakingscamera’s en filmpjes die de beschuldigden niet tijdig hadden weten te verdonkeremanen. ’s Ochtends wankelde Sanda Dia door de straten van Leuven, dan al gesloopt door de sloten drank die ’m opgeduwd waren. En vervolgens kwamen ze, de foto’s en fragmenten van Sanda Dia in de put, van Sanda Dia in de armen van z’n beulen, van Sanda Dia bewusteloos op het wintergras.

Is de hang naar vernedering een onsterfelijk stukje van de condition humaine, of kunnen we ze louter toeschrijven aan patsers en ploerten? Doceerden deze beelden iets over de mens, of toch vooral over het etterige type dat zich een jeugd lang in een tobbe vol geld, privilege en wereldvreemde ironie mocht schrobben? Ik wilde er niet over nadenken, er viel ook niet over na te denken, want de beelden bleven als logge nevels door het hoofd slieren. Een jongen werd triomfantelijk beplast door andere jongens. Herlees die zin niet.

De beelden zullen ook op het proces getoond worden, en dus vond Faroek Özgünes - als studiogast bij Braeckman aan tafel geschoven - dat ze ook in de etalage van de nieuwsuitzending moesten. Het hoger belang wordt wel vaker afgestoft als alibi, maar verbloemt zelden de hang naar smeuïg scoren. Ook vrijdagochtend zullen in de DPG Tower de kijkcijfers in Excel-kolommen gepuzzeld worden. Maar los van de onderliggende motieven beschouw ik het tonen van het plompe drama niet als een oneerbare zaak: als non-fictie een klap in het gezicht is, hoor je er geen plagerig mepje van te willen maken. De gruwel moet gezien worden.

Tegelijk glipten mijn gedachten vooral naar de familieleden en de vrienden van Sanda Dia. De ouders waren op de hoogte gebracht, benadrukten zowel Braeckman als Özgünes - waardoor het toch enigszins flou bleef of ze ook hun toestemming hadden gegeven. Hoe dan ook: ze hebben de wreedheid gezien, of ze zullen ze te zien krijgen. In de zaak Sanda Dia is een jongen gestorven, maar worden ook elke dag een vader en een moeder vermoord.

Vanaf vandaag worden de achttien beschuldigden berecht. Na hun studententijd zouden ze in helderwitte doktersjassen door het leven schuiven, in toga’s en pafferige colbertjes - de Reuzegom-lintjes als grijnzende relikwieën ergens in een klerenkast. De elite, meneer, de jongens met een spekkig dédain in woord en daad, en een toekomstig LinkedIn-profiel dat servers zou overbelasten. Dat kruim werd schuim. Justice for Sanda Dia? Onder de schoonheid en het vernuft van de menselijke soort loopt een riool, en in dat riool moest een jongen sterven.