‘Mank’ is een David Fincher-film die, jawel hoor, mank loopt

Van David Fincher, met Gary Oldman, Charles Dance, Amanda Seyfried en Lily Collins

Terwijl we op de geluidsband vaagweg een heerlijke retroruis waarnemen, vertelt een pancarte, opgesteld in het lettertype van een oude typemachine, ons dat Orson Welles op 24-jarige leeftijd door de RKO-studio naar Hollywood werd gelokt met een contract dat bij zijn enorme talent paste. Welles mocht de film maken die hij wilde, met wie hij maar wilde. ‘Mank’ vertelt het verhaal van één van de mensen die door het wunderkind werden ingelijfd om mee te werken aan zijn meesterwerk ‘Citizen Kane’: Herman J. Mankiewicz (Gary Oldman), een journalist uit New York die tijdens de opkomst van de geluidsfilm de oversteek had gemaakt naar Hollywood, waar men nood had aan schrijvers die de sterren van het witte doek sprankelende dialogen in de niet langer geluidsloze mond konden leggen. Als scribent van een lange rij hits (waaronder ‘It’s a Wonderful World’) bezat Mank de ervaring die Welles nodig had om zijn visionaire ideeën te realiseren, maar hij was ook een notoire zuiplap met zelfdestructieve neigingen. Met zijn kenmerkende oog voor perfectie, en met een speelsheid die we niet van hem gewend zijn, wendt David Fincher al zijn vakmanschap aan om het Hollywood van de jaren 30 en 40 tot leven te wekken. De fraai glanzende zwartwitbelichting doet verlangen naar de beloofde bioscooprelease, en rechtsboven in beeld zien we zelfs geregeld de typische cigarette burns verschijnen – de kleine witte cirkeltjes die in het pre-digitale tijdperk het einde van de filmspoel aankondigden. Die onderdompeling in Hollywoods golden age zorgt aldoor voor magische tintelingen, maar vormt merkwaardig genoeg ook één van de pijnpunten van ‘Mank’. Een beperkte incrowd van filmfreaks – zij die ook zwijmelden bij de cinefiele referenties in ‘The Artist’ en ‘La La Land’ – zal smúllen van de prachtige tijdreis die Fincher hun cadeau doet. Daar! Louis B. Mayer! Daar! Irving Thalberg! Marion Davies! Anderen zullen ‘Mank’, met dat gekibbel over een screen credit en die ietwat overdreven focus op de gouverneursverkiezingen van 1934, nét iets minder entertainend vinden dan de zoektocht naar de seriemoordenaar in ‘Se7en’ of Mark Zuckerbergs klim naar de top in ‘The Social Network’.

Of dat nu betekent dat Fincher met ‘Mank’ een liefdesbrief aan het oude Hollywood heeft geschreven? Ho maar! Als ‘Mank’ één ding aantoont, dan wel dat (zoals Fincher vaak heeft mogen ervaren) ‘bij de film werken’ lang niet zo’n glamoureuze bezigheid is als we soms denken. Tinseltown, zo leert ‘Mank’ ons, is altijd een krabbenmand geweest, waar de studiomoguls een verdeel-en-heerspolitiek hanteren, en waar diegenen die het laagst in de pikorde staan, zoals de kabelslepers en de scenaristen, door de CEO’s worden uitgezogen. En Oldman? Die balanceert als vanouds op de grens tussen imponerende klasse en theatrale overdrijving, om er tijdens zijn grote dronken speech los over te gaan. Zo blijft ‘Mank’ ietwat ontgoochelend hangen tussen een huldebetoon en een afrekening; tussen een virtuoze reconstructie en een striemend commentaar op onze tijd. Een Fincherfilm die, jawel hoor, mank loopt.

Vanaf 4 december te zien op Netflix.