Memento

Een goeie thriller - en daarmee bedoelen we een thriller die nu eens níét gebukt gaat onder een regen van clichés, krampachtige wendingen, een doorzichtige plot of ongeloofwaardige driestuiverspsychologie - is ongeveer even zeldzaam als een fez op een partijvergadering van het Vlaams Blok. Maar nu is het ineens dubbel feest: amper drie weken na het machtige ‘Unbreakable’ bereikt ons opnieuw een super-intense, ultra-uitgekookte mystery thriller die u tot de lichten weer aanfloepen, en nog lang daarna, in een ijzeren greep zal houden. De hoofdpersoon van ‘Memento’, ex-verzekeringsagent Leonard Shelby (goeie vertolking van Guy Pearce), hoort meer thuis in een aflevering van de voortreffelijke Canvas-serie ‘Brain Story’ dan in een moordverhaal: Shelby heeft een bluts in zijn geheugen en vergeet na vijf minuten alles wat hij heeft gedaan of meegemaakt - alsof er om de vijf minuten iemand op een delete-knop in zijn brein drukt. En dat komt slecht uit, want Shelby, die zich uit de slag probeert te trekken met polaroids, memo-briefjes en memo-tatoeages, is op zoek naar de moordenaar van zijn vrouw. Zo’n pitch bedenken en opschrijven is één ding, maar hoe verfilm je zoiets op zo’n manier dat wij toeschouwers ook meeleven met de man, en aan den lijve ondervinden hoe het is om met een garnalengeheugen door het leven te hinken? Wel, regisseur-scenarist Christopher Nolan (28), die het script baseerde op een kortverhaal van zijn broer Jonathan, heeft daar iets geweldigs op gevonden: hij vertelt het verhaal achterstevoren. De allereerste scène die u ziet is dus eigenlijk de laatste, en andersom - bent u nog mee? Na een kwartiertje voelt u zich even verward en hulpeloos als Leonard Shelby zelf, maar dat is natuurlijk net de bedoeling. Echt origineel is dat bizarre vertelmechaniekje niet - Harold Pinter heeft ooit een achterwaarts toneelstuk geschreven - en na een tijdje begint het wel een tikkeltje te vervelen, maar Nolan heeft nog wel meer troeven in z’n mouw: zo bevat elke scène een vers stukje informatie, en zet elke nieuwe scène de vorige weer op de tocht. En intussen spat de suspens als Chinees vuurwerk van het scherm, zoals in die schitterende scène waarin Shelby wanhopig zoekt naar een balpen. ‘Memento’ zet u op duizend dwaalwegen tegelijk: het is een film die u straks twaalf keer na mekaar achterwaarts op video of DVD zal willen bekijken, pen en papier in de aanslag. Alleen de Zwarte Madam weet of de broertjes Nolan nog meer in hun mars hebben, maar met ‘Memento’ hebben ze alvast een film op hun actief die zonder blozen plaats mag nemen in het rijtje ‘Suture’, ‘Bound’ en ‘Lost Highway’. We zouden zeggen: .missen te geval geen In