Michael J. Fox lijkt er in zijn eigen documentaire opgewekt bij te zitten, maar dat is slechts schijn

Mogen we het hier eens over een dichterlijke boeg gooien? Straks mag u ons muilkorven en vastbinden aan een boom, zoals de bard uit de stripverhalen van Asterix - beloofd! Wij hebben de voorbije dagen twee films gezien die onze gedachten deden afdwalen naar één van de beroemdste dichtregels van de minstreel Dylan Thomas: ‘Do not go gentle into that good night.’ Ga niet lijdzaam de goede nacht in. Dezelfde woorden die ook professor Brand (Michael Caine) gebruikte om de astronauten moed in te pompen in Christopher Nolans sombere scificlassic ‘Interstellar’.

De eerste film was het op Amazon Prime terug te vinden ‘Detective Knight: Rogue’: een flutfilm, maar dan één van de hartverscheurendste flutfilms die we ooit hebben aanschouwd. Met van smart opeengeklemde kaken en vochtige wimpers zaten we te kijken naar één van de laatste vertolkingen van de nu zichtbaar dementerende Bruce Willis, die in de schaarse scènes waarin hij aantreedt niet eens lijkt te beseffen waar hij zich bevindt en zijn weinige lijntjes meer wauwelt dan uitspreekt. Iemand had Bruce tegen zichzelf moeten beschermen, zo dachten wij aanvankelijk, iemand had hem op de set duidelijk moeten maken dat het niet meer gáát.

Toen begon het ons te dagen: misschien wil Bruce, ondanks zijn verslechterende toestand, tot de laatste snik doen wat hij het liefste deed - acteren. Do not go gentle into that good night.

Vlak daarna kwamen we op Apple TV terecht bij ‘Still: A Michael J. Fox Movie’, een documentaire over die andere immens geliefde maar onherroepelijk aftakelende wereldster. In deze op heerlijke filmsnippers, schitterende archiefbeelden, plezierige anekdotes en aangrijpende interviewsegmenten drijvende docu vertelt de aan de ziekte van Parkinson lijdende Michael - soms offscreen, soms schuddend en bevend voor de camera - goudeerlijk over zijn leven en zijn carrière. Hoe hij als kind nooit kon stilzitten (een treurig omen), zwaar werd gepest, slechte punten haalde en naar eigen zeggen een mislukkeling dreigde te worden, tot een castingdirector iets in hem zag. Hoe hij tijdens de moeilijke begindagen van zijn loopbaan in een armoedig studiootje in een achterbuurt van Beverly Hills woonde, waar hij - bij gebrek aan gootsteen - niet alleen zijn haren maar ook zijn borden onder de douche waste met shampoo.

Met zichtbare verrukking - zelfs na al die jaren - denkt hij terug aan zijn auditie voor ‘Family Ties’, de sitcom die alles voor hem veranderde (een eerdere auditie voor het melodrama ‘Ordinary People’ liep uit op niets: Robert Redford zat de hele tijd zijn tanden te flossen). Net toen zijn carrière in het zenit stond, merkte hij dat er iets loos was toen hij op een ochtend zag hoe zijn pink een eigen leven leek te leiden - ‘alsof die pink iemand anders toebehoorde’. Vandaag dient Fox zijn lunch geregeld door een rietje te eten.

En zoals de X-Wing-Fighter-piloten tijdens de spannende finale van ‘Star Wars’ zich maximaal moeten concentreren ten einde hun torpedo's in de nauwe schacht van de Death Star te deponeren, zo dient de trillende Michael elke ochtend alles op alles te zetten om de tandpasta precíes op de tandenborstel te mikken.

En toch lijkt Michael op z'n 61ste - want ja, zoveel lentes telt de man die als Marty McFly de eeuwige jeugd scheen te bezitten! - nog niets van zijn jongensachtige charme en zijn ontwapenende snakerigheid te hebben verloren. ‘Ik viel als een blok voor je!’ zo zegt Michael tegen een bezorgde fan nadat hij op het trottoir over zijn eigen bibberende benen is gestruikeld. Het zou geweldige slapstick zijn, als het niet zo treurig was.

Fox lijkt er op de interviewstoel monter en opgewekt bij te zitten, maar tegelijk vraagt een mens zich af of zijn zelfrelativerende humor toch niet vooral moet dienen als een harnas om zijn ware emoties achter te verbergen. Pas laat in de documentaire geeft hij toe dat elke trilling van zijn ongehoorzame ledematen hem een verschrikkelijke pijnscheut bezorgt - en hij trilt veel, heel veel.

Uiteindelijk is het zijn kinesist die, in een erg aangrijpend fragment, het harnas doorprikt: ‘Soms mag je je rol best even loslaten. Het is oké om af en toe ook eens níet Michael J. Fox te zijn’. Waarop we Fox een zucht horen slaken en de camera zijn trillende handen in beeld neemt. En ja, dan mag er een droef pianomuziekje weerklinken.

Na ‘Back to the Future’ - ‘Roads? Where we're going, we don't need roads.’ - stond Michael op het absolute toppunt van zijn roem. Ter illustratie krijgen we een flashy beeldmontage op de triomfantelijke riffs van ‘Welcome To the Jungle’: Michael bij David Letterman en de nog lang niet grijs geworden Jay Leno; Michael die een Emmy afhaalt; Michael aan de rand van zijn zwembad; Michael achter het stuur van zijn pas aangeschafte Ferrari. En dan, in de 37ste minuut, passeert er vliegensvlug - knipper met de ogen en u heeft het gemist - een zwart-witfoto van twee mannen op één of ander feestje: Michael en Bruce Willis. Wij drukten op de pauzeknop en hebben een kwartier naar die foto zitten turen. Michael in pak met das, Bruce in een oneindig cool leren jasje, en nog met haar op zijn hoofd! Once they were kings. Niet lang nadat die foto moet zijn genomen, kreeg Michael - hij was toen nog maar een twintiger - van zijn neuroloog een 'Leven met Parkinson'-brochure. Tenzij een briljante wetenschapper onverwacht met een wondermiddel op de proppen komt, ziet de prognose er somber uit: ‘Als ik over 20 jaar nog leef, zal ik ofwel genezen zijn, ofwel een kasplantje’.

In het vervolg op ‘Detective Knight: Rogue’, het eveneens op Amazon Prime te bezichtigen ‘Detective Knight: Redemption’, grijpt Bruce in een geweldige scène naar een geweer en zien we hem zoals in the good old days nog één keer knallen. En in 'Still’ vertelt Michael hoe hij nieuwe levenskracht vond in de door hemzelf uit de grond gestampte The Fox Foundation For Parkinson's Research: ‘Ik wil nog een verschil kunnen maken, en niet stilletjes heengaan.’ Michael en Bruce: twee mannen die niet lijdzaam de goede nacht ingaan, maar zich tot op 't laatst zullen blijven verzetten tegen het doven van het licht.

En dan mag u ons nu vastbinden aan een boom.