‘Murder among the Mormons’ op Netflix is, naast uitstekende true-crime, een fascinerende inkijk in de mormoonse gemeenschap

Oude mannen die praten over nog oudere documenten, het lijkt niet echt een recept voor boeiende televisie. Maar gooi er een paar mysterieuze bomaanslagen en een portie religieuze waanzin door en, zo bewijst ‘Murder among the Mormons’, het komt wel goed.

‘Mag ik een gunst vragen?’, zegt een man bij de start van deze nieuwe true crime-reeks tegen iemand achter de camera. ‘Dwing me niet om daar een antwoord op te geven. Laat een ander dat maar doen.’ Het is een efficiënte manier om je aandacht te trekken, omdat je in die eerste minuten niet te weten komt wat de vraag was, laat staan waarom de getuige er geen antwoord op wilde geven. En ook al is het een beetje een anticlimax wanneer je drie afleveringen verder ontdekt waar het in die openingsscène over ging, het verhaal dat tussendoor verteld wordt, heeft zoveel bizarre kantjes dat je tegen dan de makers hun trucje wel kunt vergeven.

‘Murder among the Mormons’ keert terug naar oktober 1985, toen Salt Lake City, hoofdstad van de Amerikaanse staat Utah, opgeschrikt werd door enkele bomaanslagen. Twee mensen stierven toen een geleverd pakket ontplofte in hun handen, een man raakte zwaargewond toen zijn auto de lucht inging. Die man was Mark Hofmann, een succesvolle handelaar in antieke, zeldzame geschriften die enkele belangrijke maar controversiële brieven over het ontstaan van de mormoonse kerk - de machtigste godsdienst in Utah - naar boven had gespit. Zijn grootste ontdekking was de ‘White Salamander’-brief: een document uit de 19de eeuw waarin Joseph Smith, stichter van de kerk, vertelde dat een witte salamander hem de weg had gewezen naar de verborgen gouden platen die aan de basis van de mormoonse bijbel lagen, terwijl volgens de officiële leer een engel dat had gedaan. Voor de nuchtere buitenstaander lijkt dat een detail maar in Salt Lake City was het genoeg om mensen van hun geloof te laten vallen.

Hofmann bleek jarenlang een bijzonder talent te hebben om dat soort oude brieven te vinden, verborgen in boeken die hij op de kop tikte in een of ander antiquariaat. Niet alleen geschriften uit de begindagen van de mormoonse kerk vielen opmerkelijk vaak in zijn handen: een van zijn andere grote prijsbeesten was de Oath of a Freeman, nauwelijks meer dan een velletje papier maar wel het allereerste document dat in de Nieuwe Wereld was gedrukt. Waarde: een slordige miljoen dollar. Omdat Hofmann zoveel unieke dingen verhandelde, konden hij en zijn zakenpartners een luxueus en soms decadent leven leiden, met uitspattingen - sloten alcohol, sportauto’s, schietoefeningen in de woestijn met een uzi - die je niet meteen van een mormoon verwacht. Tot dus in oktober 1985 de wereld van Hofmann letterlijk en figuurlijk uit elkaar spatte.

Hoe de bomaanslagen precies verband hielden met Hofmanns handeltje, zal ik niet verklappen, maar ‘Murder among the Mormons’ slaagt er wel in om de zaak haarfijn uit de doeken te doen. Bovendien geven de makers, die zelf opgegroeid zijn in Utah, je boven op het misdaadluik ook een inkijk in de mormoonse gemeenschap, een subcultuur die zelfs binnen het fanatiek religieuze deel van de Verenigde Staten een aparte plaats bekleedt. Journalisten kunnen er op het einde van een verslag een welgemeend ‘Utah, we love you’ zingen, gezinnen houden zich ‘s avonds bezig met een mormoonse variant op Trivial Pursuit, ‘Celestial Pursuit’ genaamd, en piloten die in Salt Lake City landen zeggen half grappend tegen hun passagiers dat ze hun horloge ‘tien jaar terug in de tijd’ moeten zetten. Toen Hofmann meer dood dan levend uit zijn autowrak werd gehaald, was er zelfs een toevallige passant die hem eerst zegende met gewijde olie - ‘Ik heb die altijd bij me’, verklaarde hij in het nieuws - en hem daarna beval om te leven: gelukkig was er ook een ambulance in de buurt en stonden chirurgen klaar om hem op te lappen.

Terwijl de meeste true crime-reeksen op Netflix hun verhaal over zoveel mogelijk afleveringen uitsmeren, slaagt deze serie er ook in om alles in nauwelijks drie uur af te handelen, zodat de spanningsboog nooit verslapt, zelfs wanneer het gaat over een obscure brief die de broer of de vrouw van Joseph Smith meer dan 150 jaar geleden schreef. In de stijl van een journalist in Salt Lake City in de jaren 1980, zou ik hier mijn conclusie graag zingend eindigen: ‘‘Murder among the Mormons’, we love you’.