Na het kijken van het spannende ‘Katla’ op Netflix overheersen de duizeling en verwondering

Het landschap van het zuidelijkste puntje van IJsland is sprookjesachtig en duister, en hetzelfde geldt voor de gebeurtenissen in ‘Katla’, een dramaserie die zich afspeelt aan de voet van de gelijknamige vulkaan.

Een stad bedekt met as. De meeste bewoners van Vík zijn vertrokken, gevlucht naar de veilige kant van de rivier. De weinige achterblijvers proberen hun normale leven voort te zetten, zo goed en zo kwaad als dat gaat, tegen de achtergrond van een nog rommelende vulkaan. ‘Katla’ – serie en vulkaan dragen dezelfde naam – heeft het ideale decor voor mysterieuze gebeurtenissen. Een naakte vrouw duikt op, gehuld in klei en as, onderkoeld en niet in staat te spreken. De toedracht is onduidelijk, en daardoor ook welk genre we kunnen verwachten: is dit een psychologische thriller? Een detective? Horror misschien? Na twee afleveringen is duidelijk dat ‘Katla’ vele elementen kunstig met elkaar verweeft.

‘Wie ben ik om de aard der dingen te bevragen? Ik moet maar proberen ze te accepteren.’ De oude automonteur Þór (Ingvar Sigurðsson) heeft het opgegeven om zich te verwonderen over de raadselen des levens. Het is ook nogal wat, wat de inwoners van Vík te verstouwen krijgen. Het eeuwenoude volksverhaal van het wisselkind – de gebroeders Grimm schreven erover, Shakespeare voerde er één op in ‘Een midzomernachtdroom’, en herinnert u zich ‘Het verborgen volk’ van Suske en Wiske nog? – steekt ook aan de IJslandse kust de kop op. Het motief wordt in ‘Katla’ op een prachtige manier gethematiseerd. Wat is de betekenis van identiteit als er een dubbelganger verschijnt? Wat is de betekenis van de dood als die niet onomkeerbaar blijkt? Wat is de betekenis van liefde als je niet meer zeker kunt weten wie de ander is? Vragen worden aangestipt en weer losgelaten, zodat ze bij de kijker rustig kunnen voortsudderen.

‘Katla’ neemt de tijd, zeker in de eerste afleveringen ligt het tempo laag. Maar dat is een belangrijke investering in opbouw van personages en spanning, die later in de reeks meer dan welkom is. Het moeilijkste van een dergelijk fantasierijk verhaal is het einde: hoe zorg je ervoor dat de kijker niet in verwarring achterblijft, maar zich ook niet afgescheept voelt met een deus ex machina? Het blijft een persoonlijke voorkeur, maar de definitieve afwikkeling van ‘Katla’ bevindt zich op het randje van overmatige uitleggerigheid. Uiteindelijk wordt de grens net niet overschreden, en overheersen de duizeling en verwondering. Þór had gelijk: misschien moeten we de aard der dingen niet te veel bevragen.