Op virusjacht in het Amazonewoud: ‘Jaja, Braziliaanse humor is een raar beestje!’

Het lijkt ons een romantische, avontuurlijke én nuttige job: in het ontoegankelijke regenwoud op zoek gaan naar levensgevaarlijke virussen. Maar hoe vang je die griezels? Met een vlindernetje of een muskietennet? Gebruik je lokaas? En hoe weet je hoe gevaarlijk ze zijn, als je ze amper met een microscoop kunt zien?

YANNICK VERBONCK (virusjager) «Domme mensen denken dat het volstaat om een tropische vleermuis af te knallen, daarna het beest open te gooien en eens te kijken wat voor virussen er in de neus van dat beest zitten. Maar zo werkt het niet. Je moet methodisch te werk gaan.»

HUMO En wat is dan de goeie methodiek?

VERBONCK «Je moet eerst nagaan of de bevolking door nieuwe ziektes wordt getroffen, en daarvoor moet je het vertrouwen van de mensen winnen. Dat doe je door met hen op café te gaan, of beter nog – want dat is veiliger – naar een bar in de openlucht. Ik heb zelf heerlijke herinneringen aan Brazilië. Urenlang heb ik in het maanlicht gedanst op het hitsige ritme van de samba. Overdag volgde ik een taalcursus, want ik wilde het Braziliaans onder de knie krijgen.»

HUMO De voertaal in Brazilië is toch Portugees?

VERBONCK «Ja, maar dat had ik pas na twee maanden door. Ik was in handen gevallen van een oplichter die mij Tibetaans leerde, onder het voorwendsel dat het Braziliaans was.»

HUMO En daarna heb je Portugees geleerd?

VERBONCK «Nee, want dat had ik al onder de knie. Ik dacht dat al die vriendelijke mensen met wie ik die zwoele nachten doorbracht, Portugese toeristen waren.»

HUMO Je ging dus op zoek naar rare, nieuwe ziektes?

VERBONCK «Ja, en ik maakte de klassieke fout om op de mensen af te stappen met de vraag: ‘Ken je iemand die een rare ziekte heeft?’ Want iedereen kent wel zo iemand: een oom die mankend maar onstuitbaar achter de vrouwen aan loopt, een neef die denkt dat zijn vrouw een grasmaaier is, dat soort dingen. In het geval van die neef bleek dat nog min of meer te kloppen ook: de vrouw van die kerel onderhield een golfterrein. Gelukkig deed ik veldwerk, anders had ik die vrouw misschien door kerels in witte pakken laten oppakken, en meteen een paar maanden in quarantaine geplaatst.»

HUMO En heb je rare ziektes gevonden?

VERBONCK «Kijk, je hebt twee soorten ziektes: gewone en rare. Bij een gewone ziekte word je ziek, en daarna genees je of loopt het slecht af. Rare ziektes daarentegen kunnen onopgemerkt blijven. Misschien lijdt de helft van de bevolking aan conaldrisme, ik noem maar wat. Die ziekte moet nog ontdekt worden. Maar als die mensen geen symptomen hebben, kun je ze ook niet helpen.»

HUMO Misschien hebben ze helemaal geen hulp nodig?

VERBONCK «Sorry, het is aan ons deskundigen om dat te beslissen. Neem nu die covid. Als iemand je zegt: ‘Ik heb het een beetje benauwd, maar ik heb geen hulp nodig’, moet je dan ingrijpen? Zo is het ook met conaldrisme. Misschien raken je duimen in korte tijd verlamd door de aandoening, je weet maar nooit. Dat is vervelend, hoor: probeer je jas maar eens dicht te knopen zonder je duimen te gebruiken, dat zal je niet lukken. En een jas met een rits zal je niet helpen!»

HUMO Waarom niet?

VERBONCK «Omdat een jas met een rits geen hulpverlener is, haha! Ja, ik kan erg grappig zijn, en dat heb je nodig om het vertrouwen van de mensen te winnen. En vrouwen vallen voor mannen met humor, dat heb ik wel gemerkt. Ik zei weleens tegen zo’n prachtige Braziliaanse: ‘Hé, ik heb humor!’ En daarop antwoordde die dan: ‘Prima, dat is dan 50 dollar.’ Daarna bedreven wij de liefde, en als ik weigerde te betalen, kwam er een sterke man die mij met een mes bedreigde tot hij het geld in handen had. Ja, dat waren van die absurde, hilarische tafereeltjes die een Europeaan nooit zou kunnen verzinnen. Braziliaanse humor is een raar beestje!»

HUMO En heb je uiteindelijk succes gehad? Heb je nieuwe ziektes ontdekt?

VERBONCK «Voorlopig niet. Dat komt omdat ik de Braziliaanse humor niet helemaal kan vatten, denk ik. Daarom ga ik mijn werkterrein verleggen naar Tibet – ik spreek inmiddels een aardig mondje Tibetaans, zoals je weet.»

‘Besmet ‘, Canvas, maandag 14 dec., 21.20