‘Petite maman’ is een superverspreider van ontroering!

Golfjes van ontroering trekken vanuit onze tenen omhoog langs onze ruggengraat wanneer we terugdenken aan de onmogelijke liefde tussen Marianne en Héloïse in ‘Portrait de la jeune fille en feu’. Die film luidde in 2019 de grote doorbraak in van Céline Sciamma en behoort wat ons betreft tot één van de wereldwonderen.

Het creatieve vuur in Sciamma is sindsdien alleen maar intenser gaan branden, want sneller dan verwacht, en niet in het minst gehinderd door de social distancing-regels waaraan haar tot het absolute minimum herleide crew zich diende te houden, is Sciamma terug met een dichtwerk dat zich wederom laat omschrijven als een superverspreider van ontroering. In de openingsscène zweeft de camera mee met Nelly, een achtjarig meisje dat ‘Au revoir!’ zegt tegen de bewoners van een zorgcentrum. Om die vele au revoirs uitgerekend nú te horen weerklinken, na de gruwelijke slachtpartij die covid-19 in onze zorgcentra heeft aangericht, en om Nelly uiteindelijk de lege kamer van haar eigen overleden grootmoeder te zien binnenstappen: verpletterend. Nadien keren Nelly en haar ouders nog één keer terug naar het huis van haar grootje: de meubelen dienen te worden weggeruimd, de herinneringen opgeborgen, de nagedachtenis ingepakt.

In het bos ontmoet Nelly een meisje, Marion geheten, dat op haar eentje een boomhut bouwt, en op dat moment begint het te dagen dat je zowaar naar een tijdreisfilm zit te kijken die op hetzelfde fantasietje voortborduurt als ‘Back to the Future’: hoe zou het zijn om je ouders te ontmoeten toen ze jong waren? De manier waarop de tijdreis begint, zegt overigens álles over de poëtische inborst van de cineaste: niet met een zoevende DeLorean, maar met de gebroken elastiek van een ouderwets Jokari-spel. In plaats van spannende countdowns of vonkende fluxcondensatoren (dat is meer iets voor mannelijke regisseurs) is Sciamma begaan met het diepe gemis dat een mens kan voelen, waarbij de prachtige wisselwerking tussen Nelly en Marion ons laat zien waar we ooit waren (in het walhalla van de kindertijd) en waar we nu zijn (in de treurnis van de volwassenheid).

Haar film duurt slechts 72 minuten, maar omdat Sciamma elke minuut laat tellen, elk beeldkader laat zinderen en elk woord laat trillen, heb je achteraf de indruk dat je uit een gave, diepe droom ontwaakt. Wat helpt, is dat de film ons trakteert op allerlei madeleinekoekjes die ons terugvoeren naar onze eigen kindertijd, zoals de manier waarop Nelly haar voorste snijtandjes in haar Grills-chips zet: precies zoals wij deden! En wanneer de meisjes iets tekenen, doen ze dat met de Citroën DS onder de balpennen: een vintage Bic-vierkleurenpen! ‘Wacht tot je ogen zijn aangepast aan de duisternis,’ zegt Nelly’s mama nadat ze het licht heeft uitgeknipt. ‘Dan zul je de zwarte panter aan je voeteneinde zien verschijnen.’ Hetzelfde geldt voor de film: eerst zie je alleen maar twee kinderen die samen spelen terwijl de regen ruist, maar als uw ziel zich eenmaal heeft aangepast aan de lumineuze eenvoud van ‘Petite maman’, verschijnt pure magie.

Vanaf 30 juni in de bioscoop.