Philippe Geubels doet in ‘Taboe’ het omgekeerde van wat de meeste tv-programma’s zouden doen, en dat maakt het net zo goed

Het is bijna vier jaar geleden dat Philippe Geubels voor ‘Taboe’ naar de megafoon greep, om in het niemandsland tussen humor en doffe ellende moppen te tappen. Hij sprak met terminale mensen, mensen met een andere huidskleur, arme mensen - soit, mensen tout court - om de hindernissen in hun leven om te kneden tot een avondvullende comedyshow. Wat zich op voorhand liet aankondigen als een oefening in politieke incorrectheid, bloeide open tot een serie hondseerlijke, zielsontroerende portretten.

Seizoen twee komt er vier jaar later als een deugddoend zalfje op een jeukende wond. Eerst aan bod: mensen met een autismespectrumstoornis. Twintigers Bart, Elise, Steven en Valerie rukten zich met veel moeite los van hun dagelijkse, met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid gelamineerde spreadsheets, om zich diep in de Ardennen over te geven aan de lukrake agenda van Philippe Geubels. Die Geubels lijkt me op het eerste gezicht geen toonvoorbeeld van roekeloosheid, eerder een man die ook graag een vaste dag heeft voor frietjes, maar voor het viertal vertegenwoordigde hij pure chaos: alsof zij voor één keer niet met Ryanair op reis gingen, maar lukraak in een tornado stapten - destination unknown.

Het komische potentieel van autisme lag voor de hand, iets wat je ook Philippe Geubels niet hoefde wijs te maken. Toen hij begon over de kat uit de boom kijken, wilde zijn gezelschap meteen weten wat die kat daar dan wel te zoeken had, en waarom hun dat iets zou moeten kunnen schelen. ‘Waarom nam Hitler nooit de taxi? Hij was meer een Übermensch.’ Dat werd een slechte mop verklaard omdat er in die tijd, volgens het gezelschap, geen taxi’s bestonden. Bart, de onbetwiste ster, bereikte zelf onverhoeds het toppunt van comedy toen hij zich in het Euro Space Center tot driemaal toe aan een glijbaan waagde, om het ding vervolgens luidkeels waardeloos te verklaren. ‘Mij sociaal wensbaar opstellen, ik doe dat niet graag.’ Autisme, dat is: de onmogelijkheid om een lelijke tafel níét lelijk te noemen.

Maar de kern van de aflevering lag niet in de comedy - ik merk ook dat ik Geubels liever bezig zie in de Ardennen dan in de Arenberg - wel in de kleine sneetjes die bij nadere inspectie gapende doorligwonden waren. Met name eenzaamheid bleek voor alle vier het onvermijdelijke gevolg van een excentriek bekabeld brein. Zowel Bart, Elise, Steven als Valerie gaven een onvermogen aan om het leven in al haar volheid te omarmen. Elke interactie is voor hen een moeilijk te leggen puzzel: in een spontane conversatie lijken zij voor elke zin een moeilijke hoofdrekensom te moeten oplossen. Valerie bekende tijdens haar getuigenis op hartverscheurende wijze verward te zijn over de disconnectie die ze voelde met de wereld rondom zich: alsof ze op de grote FM-band van de aarde altijd net één frequentie verder zit dan de rest. Als het leven een marathon is, dan loopt zij ’m met een paracommandorugzak om de nek.

De naam Kat Steppe moet nog vallen. Haar stempel als regisseuse zag je overal, van de prachtige beelden die de personages met hun naamkaartjes inleidden - portretten van een fotograaf die haar onderwerpen graag ziet - tot de manier waarop er ruimte werd gelaten voor twijfels, pauzes en stiltes. Net als een landschap laat ook een persoon zich niet op twee seconden schilderen, dus neemt Kat Steppe haar tijd.

‘Ik heb hier heel de avond zitten te lachen met het feit dat autistische mensen geen vrienden hebben,’ sloot Geubels zijn monoloog af, ‘maar Bart, Elise, Steven en Valerie: ik meen het oprecht als ik zeg dat jullie na onze week samen vier goede... kennissen zijn geworden.’ Hij zei kennissen, zodoende het sentiment in de kiem smorend, maar hij bedoelde vrienden. De meeste tv-programma’s zouden het omgekeerde doen, en daarom is ‘Taboe’ dus net zo goed.