Pussy Galore was lesbisch tot ze Bond ontmoet en ‘geneest’. Dat zal in ‘No Time in Die’ niet meer te zien zijn

Bondgirls waren onschuldige schelpenzoeksters of psychopathische moordenaressen. Met namen die ongegeneerd naar de vrouwelijke genitaliën verwezen. De opdracht aan het scriptteam van No Time To Die: maak er eens geen objecten van verlangen van, maar échte mensen.

We hebben amper kennisgemaakt met James Bond, of hij heeft al een mooie, blootgeschouderde brunette aan de haak. Het is 1962. Sylvia Trench is Bonds eerste verovering, de allereerste Bondgirl. De twee ontmoeten elkaar, zoals dat gaat in contreien van de Britse geheime dienst, in een Londens casino tijdens een potje baccarat.

Dat is slechts het begin. In Dr. No – we zijn nu op zonnig Jamaica – lijkt alles toe te werken naar die ene scène waarin Ursula Andress als de zingende schelpenzoekster Honey Ryder in een ivoorkleurige bikini uit de Caraïbische Zee stapt. Sean Connery’s Bond bekijkt het tafereel: het paradijselijke strand, de azuurblauwe zee en de vrouw die naar Botticelli’s Venus geschapen lijkt.

Logisch wel dat de bikiniscène binnen het Bondoeuvre iconische status verwierf en als een van de meest memorabele momenten werd bijgeschreven in de filmgeschiedenis. Het was zeker niet iedere Bondgirl gegeven, maar Andress vergaarde wereldfaam. Na Dr. No stroomden de aanbiedingen voor rollen binnen. De bikini maakte haar, zo vertelde ze later, financieel onafhankelijk.

Maar waar de een begin jaren zestig, aan de vooravond van de seksuele revolutie, een scène zag die hielp bij de acceptatie van de bikini en de bevrijding van de vrouw, daar zag de ander een typisch voorbeeld van de male gaze. Het betreft films waarin de blik van de man centraal staat. De vrouw heeft niet meer dan een decoratieve functie; zij is het object van zijn verlangen.

In het Bonduniversum, in de jaren vijftig opgetuigd door de Britse schrijver Ian Fleming en vanaf 1962 streng bewaakt door het Britse filmproductiehuis EON, zie je die seksualisering van vrouwen alleen al terug in de namen van Bondgirls: Honey Ryder, Pussy Galore en Octopussy. Allemaal verwijzingen naar de vrouwelijke genitaliën.

‘I think you are a sexist, misogynist dinosaur’

Geen wonder dat Judi Dench tijdens haar eerste optreden als Bondbaas M in ‘GoldenEye’ (1995) uit haar slof schoot: “I think you are a sexist, misogynist dinosaur. A relic from the cold war.” De makers waren niet te beroerd om de toenemende kritiek op Bond als rokkenjager te verwerken.

Flashback naar 1963. In From Russia With Love ligt de Russische Tatiana Romanova in haar blootje op Bond te wachten, terwijl hij nog maar net bekomen is van een avontuur met twee wulpse zigeunerinnen.

De Bondfilms spelen een prominente rol in de populaire cultuur, met personages die zich na tientallen jaren in ons onderbewustzijn hebben genesteld. Met andere woorden: hun doen en laten heeft impact. In Thunderball (1965) kuste Bond een masseuse tegen haar wil. Nee betekende ja in de wereld van de beroemde geheim agent. Stribbelde de masseuse eerst nog tegen, na een gezamenlijk verpozen in de stoomkamer, kon zij haar geluk niet op. Aan het slot van de scène lag de masseuse op de massagetafel.

Pussy Galore is lesbisch, tot ze Bond ontmoet

Nog bonter ging het er aan toe in Goldfinger (1964). Pussy Galore, gespeeld door de Engelse Honor Blackman, is een stoere dame die als pilote leidinggeeft aan een groep vrouwelijke piloten. Pussy Galore is lesbisch, tot ze Bond ontmoet.

Bondauteur Ian Fleming schreef eind jaren vijftig in een brief aan een vriend dat Pussy Galore alleen maar de juiste man nodig had om te genezen van haar psycho-pathologische aandoening, waarmee hij verwees naar haar lesbische geaardheid.

Niet dat de Bondgirl in de loop van de tijd niet evolueerde. Ze kreeg meer schermtijd, en ontpopte zich niet zelden tot een daadkrachtige vrouw. De Chinese kolonel Wai Lin in Tomorrow Never Dies (1997), gespeeld door Michelle Yeoh, was goed getraind in oosterse vechtkunst en kon zich in meerdere opzichten meten met Bond. Zijn avances wees ze gedecideerd af. Pas aan het slot, na het klaren van de klus, vielen ze elkaar in de armen.

Daar is Craig, die in lichtblauwe zwembroek de Caraïbische zee uit loopt

Je kunt wel zeggen dat Daniel Craig terugkeek op een roerige geschiedenis toen hij in 2006 aantrad als Bond in Casino Royale. Geweldig hoe hij daarin, als knipoog naar de bikiniscène in Dr. No, in een lichtblauwe zwembroek uit dezelfde Caraïbische zee kwam lopen. Trots showt hij zijn natte, gespierde torso terwijl, in een omkering van rollen, een vrouw hem gadeslaat.

In dezelfde film werd Bond naakt op een stoel gezet om een marteling te ondergaan, waarbij vooral zijn testikels onder handen werden genomen. In het licht van Bonds seksuele driften was het een veelbetekenende scène, de marteling leek wel een castratie.

Nu markeert No Time To Die niet alleen het afscheid van Daniel Craig als James Bond, de productieperiode viel ook samen met de #MeToo- en #Timesup-bewegingen. De wereld veranderde aanzienlijk na de laatste Bondfilm Spectre (2015). Vandaar dat de vraag werd opgeworpen of de nieuwe Bondvertolker, naar wie nog gezocht wordt, een zwarte vrouw zou kunnen zijn.

Nee, zeiden de producenten in koor, dat kan niet, want zo heeft Ian Fleming het niet bedacht.

Een beetje humor, daar ontbrak het ook nog wel eens aan

Ondertussen duikt er in No Time To Die wel degelijk een zwarte, vrouwelijke geheim agent op, gespeeld door de Brits-Jamaicaanse actrice Lashana Lynch. Ook werd halverwege de productie Phoebe Waller-Bridge ingeschakeld. Het gaat om de bejubelde Britse scenariste van de hitseries Fleabag en Killing Eve, die op voorspraak van Daniel Craig aan het mannelijke schrijversteam werd toegevoegd.

Best gek dat Waller-Bridge in de bijna zestigjarige Bondgeschiedenis pas de tweede vrouw is die uitgenodigd werd om als scenarist mee te denken. De eerste was de Ierse Johanna Harwood die in de vroege jaren zestig meeschreef aan Dr. No en From Russia With Love.

Het is nog even spannend of Waller-Bridge van de Bondgirls echte mensen heeft weten te maken, wat min of meer de opdracht was, en of ze de vrouwen een beetje gevoel voor humor heeft kunnen geven, want ook daaraan ontbrak het bij eerdere Bondgirls wel eens.

Je zou wensen dat iets van Fleabag is overgesprongen

Dat Waller-Bridge in staat is om een volwaardig vrouwelijk karakter te kneden, met emotionele en seksuele verlangens en geestige ingevingen, bewees ze vooral met Fleabag, over het turbulente leven van een moderne dertiger.

Je zou wensen dat er iets van Fleabag is overgesprongen naar de nieuwste Bondvrouwen, dat ze niet alleen maar good girls of bad girls zijn, onschuldige schelpenzoeksters of psychopathische moordenaressen, maar dat we iets meer over ze te weten komen, over hun gedachten en gevoelens, voorkeuren en drijfveren.

(Trouw)