Rudi Vranckx is een juweel, maar wat heeft hij in vredesnaam met ‘Tussen oorlog en leven’ van tussen de brokstukken gesleept?

Mocht bekend Vlaanderen een jaar lang worden bestookt met mortiervuur, laat dan Rudi Vranckx als laatste overeind blijven. De man is een juweel, een voorbeeld van beroepsernst, een oase van rust en rede in de smeulende woestenij. Maar wat, in vredesnaam, sleept hij met ‘Tussen oorlog en leven’ tussen de brokstukken vandaan?

In dat programma leidt Vranckx twee bekende of in de perstekst als ‘boeiend’ bestempelde Vlamingen door oorlogsgebied. Voor het eerste seizoen trok hij met Joris Hessels en Dominique Van Malder van ‘Radio Gaga’ naar Irak, met acteurs Geert Van Rampelberg en Katrien De Ruysscher naar Somalië, en met radiomaker Cathérine Vandoorne en ondernemer Wouter Torfs naar Afghanistan. Dit jaar wordt de aftrap in Oekraïne gegeven, en wel door Maksim Stojanac van ‘#LikeMe’ en Meryem El Mandoudi van ‘Karrewiet’. Rest slechts de vraag: waarom?

Wat is de meerwaarde van deze medereizigers? Ze leiden alleen maar de aandacht af van de bijwijlen indrukwekkende beelden. Hun fucks en aiaiai’s, zelfs hun tranen, om nog te zwijgen van het onvermijdelijke strijkje op de achtergrond, dragen niets bij, tenzij klefheid. Betreurenswaardiger nog: net die opvallende overbodigheid stelt Stojanac en El Mandoudi centraal, niet de geïnterviewde Oekraïners. Zo verworden goede bedoelingen tot een vreemdsoortig ramptoerisme.

Binnen één en dezelfde minuut krijg je geforceerd aandoende mijmeringen als ‘voor mij is dat altijd alsof het leven plots stopt’, ‘een schilderij in een waanzinnig decor’ en ‘je hoort de vogels, dat heeft iets keiraars’ voor de kiezen. En jazeker, het moment waarop Stojanac, zoon van een Russische Oekraïense, praat met opgevangen vrouwen is mooi, maar wordt besmeurd met een vrolijk nabesprekinkje:
– ‘Je hebt een traantje weggepinkt, Rudi!’
– ‘Van plezier, van plezier! Als ik kon zingen, dan zou ik meegedaan hebben!’
– ‘Maar Maksim heeft ze allemaal ingepakt, he.’
– ‘Daar kunnen we niet tegenop!’
En maar lol trappen in de hel die gisteren nog iemands leven was.

Ik heb genoeg begrafenissen meegemaakt om te weten dat overal kan worden gelachen, maar er is een verschil tussen een spontane lach om de ‘goeiemiddag!’ van een knuffelgrage Oekraïense die een tijd in Gent heeft verbleven, en drie toeristen die plezier maken op een plek die ze straks gewoon weer kunnen ruilen voor hun luxeflat in een van de rijkste landen ter wereld. Natuurlijk mógen ze weleens lachen, dit hoeft nu ook weer geen strafexpeditie te zijn, maar toch voelt het ongepast. En hoe pakkend de getuigenissen van getroffen Oekraïners ook zijn, het ondertussen voortdurend in beeld brengen van Stojanac en El Mandoudi wekt ergernis. Die eerste verstaat nog het een en ander, de tweede zie je moeite doen om bedrukt te blijven kijken. Er zal wel worden getolkt, maar net het feilloos wegmoffelen daarvan in de montagekamer legt het bedrog bloot.

‘Tussen oorlog en leven’ kan de juiste toonhoogte maar niet vinden. Het heeft een aantal interessante verhalen in zich, zoals dat van de in Oekraïne zeer populaire band Antytila, waarvan de leden even als ambulanciers aan het front hebben gewerkt. Alleen wordt dat knullig de uitzending in geworpen middels een bezoek aan hun repetitieruimte en Stojanac die een zinnetje meezingt. Fijn. Verbindend. Maar wat zegt zo’n bassist ’s avonds aan tafel tegen zijn vrouw?

Het interessantste wat de aanwezigheid van onze toeristen te bieden had, was Stojanac, die zei dat hij nooit zou vechten voor een lap grond. Daaraan werd dan weer geen nabesprekinkje gewijd.