Rudi Vranckx legt giftige oorlogsmisdaden bloot: ‘De grootste angst bij de Oekraïners: dat Rusland nu ook gifgas gaat gebruiken’

‘Wat de Russen nu doen in Oekraïne,’ zegt Rudi Vranckx, vers terug van het front en al meteen weer interviews aan het geven over de driedelige, u bij dezen aanbevolen Canvas-reeks ‘Syrië, de giftige oorlog’, ‘hebben ze in essentie in Syrië geleerd.’

RUDI VRANCKX «Als je het mij vraagt, is de burgeroorlog in Syrië één van de grootste schandvlekken van de moderne tijd. Het was een buitengewoon brutale oorlog, met als dieptepunt het veelvuldige gebruik van chemische wapens – sarin, met name. Een inbreuk op het oorlogsrecht en op alle mogelijke conventies, maar toch is het regime van Assad ermee weggekomen, met dank aan de propaganda- en intimidatiemachine van hun voornaamste bondgenoot Rusland.»

HUMO Wat doet sarin precies, en waarom maakte Assad er gebruik van?

VRANCKX «Sarin is een gas dat het zenuwstelsel aantast, waardoor het ene na het andere orgaan uitvalt. Wie het inademt, sterft een gruwelijke dood. Assad zette het in om angst en terreur te zaaien en zo het verzet van de bevolking te breken.

»Hoe één en ander in zijn werk gegaan is, heb ik samen met Inge Vrancken proberen te reconstrueren door middel van interviews met betrokkenen. Grotendeels onontgonnen terrein, omdat tot op heden vrijwel niemand wilde praten.»

HUMO Waarom nu wel?

VRANCKX «We hebben het geluk gehad dat een naamloos blijvende Belg die voor de OPCW werkt, de organisatie die de taak had om uit te zoeken wie achter de gifgasaanvallen zat, zó gefrustreerd was door de straffeloosheid dat hij uit de biecht is beginnen te klappen. Dat heeft alles in gang gezet: via hem raakten we bij iemand anders, en via die persoon bij nog iemand anders. Uiteindelijk hebben we zowat iedereen voor de camera gekregen die we voor de camera wilden krijgen: dokters en slachtoffers aan de ene kant, politici en gezagsdragers aan de andere. Zo ben ik in Los Angeles met een adviseur van Obama gaan spreken, en heeft Inge in Genève Carla Del Ponte kunnen interviewen, de hoofdaanklager van het Joegoslaviëtribunaal die ook voor Syrië een internationaal tribunaal wil. Hoe de leider van dat inspectieteam van de OPCW overigens geïntimideerd en bedreigd is door Russische politici en ambassadeurs: je houdt het niet voor mogelijk. En ze doen het nu opnieuw, hè? Syrië is wat dat betreft het draaiboek geweest voor hoe de Russen nu oorlog voeren in Oekraïne. De mensenrechtenschendingen, de willekeurige bombardementen op steden, de desinformatie: het is allemaal copy-pastewerk. De grote angst bij de Oekraïners is dat het volgende hoofdstuk in het draaiboek ook zal worden aangesneden: het gebruik van gifgas.»

HUMO Hoe groot schat je die kans in?

VRANCKX «De vraag is in welke mate Poetin een exit krijgt aangeboden en daar vatbaar voor is. Maar ik denk dat hij wel beseft dat als hij chemische wapens inzet, de wereld niet zwijgend zal toekijken zoals in Syrië.»

Syrië, de giftige oorlog
Canvas, dinsdag 24 mei, 21.20

Vranckx: De oorlog nabij
Canvas, zaterdag 28 mei, 20.10