Sean Penn en zijn dochter Dylan werken voor het eerst samen: ‘Acteren was echt het laatste wat ik wilde doen’

Oscarwinnaar Sean Penn had gezworen om zichzelf nooit te regisseren in een film. Maar geldgebrek én de kans om aan de zijde van zijn dochter Dylan te acteren in ‘Flag Day’, brachten hem op andere ideeën.

Hollywood speelt steeds meer een bijrol in het leven van Sean Penn. De 61-jarige acteur, bekend van zijn Oscarwinnende acteerprestaties (‘Mystic River’, ‘Milk’) en als regisseur van ‘Into the Wild’, wendt zijn faam de laatste jaren steeds meer aan voor het goede doel. Of dat nu de heropbouw van Haïti is, het aanbieden van gratis coronatests in de VS, of steun aan het belegerde Oekraïne. Een maand geleden nog zette Penn met zijn liefdadigheidsorganisatie CORE een benefietavond ten voordele van Oekraïne op poten. Eregast van de avond – via videoverbinding welteverstaan: president Zelensky himself, in een vorig leven ook acteur, en sinds kort een persoonlijke kennis van Penn. Sinds november 2021 werkt Penn immers aan een documentaire over het conflict met Rusland. In februari was hij in Oekraïne aan het filmen toen de Russische invasie begon. Bij zijn terugkeer naar de VS dreigde hij ermee zijn Oscarbeeldjes te smelten als Zelensky niet mocht spreken op de Academy Awards-ceremonie.

Of hij woord heeft gehouden, kunnen we niet verifiëren wanneer we Penn ontmoeten – ons gesprek situeert zich vóór zijn trip naar Oekraïne, naar aanleiding van de première van zijn nieuwe film ‘Flag Day’ op het filmfestival van Cannes. Maar zijn idee om Oscars op te offeren voor Oekraïne illustreert wel waar zijn prioriteiten al veel langer liggen: de echte wereld is voor hem belangrijker dan die van de fictie.

Het was ook die gedachte die hem in 2016, bij zijn vorige passage in Cannes, troostte nadat recensenten zijn film ‘The Last Face’ collectief de grond in boorden. ‘De vernietigende reacties deden natuurlijk pijn,’ herinnert Penn zich, ‘maar tegelijk kon ik het heel goed relativeren. Ik wist namelijk dat ik twee dagen na de première van ‘The Last Face’ zou afreizen naar het front in Syrië, om er een documentaire voor te bereiden. Er was dus wel een groter probleem dan ik die een paar slechte kritieken kreeg.’ (lacht) Enkele jaren later komt Penn opnieuw met hetzelfde relativeringsvermogen naar het festival om zijn nieuwste film voor de leeuwen te gooien. ‘Het is altijd een risico,’ weet hij, ‘maar als je de kans krijgt om naar Cannes te gaan, dan zeg je gewoon ja.’

Criminele egoïst

‘Flag Day’ is het waargebeurde verhaal van journaliste Jennifer Vogel, haar flamboyante vader John, en 22 miljoen aan vervalste dollarbiljetten. De film is gebaseerd op Jennifers boek ‘Flim-Flam Man: The True Story of My Father’s Counterfeit Life’ (2005): een decenniaoverspannend portret van een turbulente vader-dochterrelatie, en een poging een man te doorgronden die tegelijk een criminele egoïst en een innemende dromer was.

Scenarist Jez Butterworth bewerkte het boek kort na de publicatie tot een filmscript, en dat belandde al snel op het bureau van Sean Penn. Die raakte geïntrigeerd door John Vogel: een personage dat hem herinnerde aan zijn favoriete periode uit de Amerikaanse filmgeschiedenis. ‘Ik ben opgegroeid met de cinema van de jaren 70’, zegt Penn. ‘Als je kijkt naar de films die toen gemaakt werden... Wow. Amerikaanse films leken toen veel meer op Europese: in tegenstelling tot vandaag voerden ze vaak antihelden op. John Vogel is ook zo iemand.’ Penn zette zijn zinnen op de hoofdrol, en haalde Alejandro González Iñárritu (‘The Revenant’) aan boord voor de regie. Maar toen die laatste uiteindelijk voorrang gaf aan ‘Birdman’, nam Penn het roer van hem over.

Sean Penn staat onder journalisten bekend als een moeilijke klant, een barse brombeer die zich zelden met plezier aan de tand laat voelen. Maar vandaag is daar weinig van te merken. Meer zelfs: Penn straalt, en lacht ons zelfs aimabel toe. Daar heeft de persoon die naast hem zit alles mee te maken: zijn 31-jarige dochter Dylan Penn debuteert in ‘Flag Day’ als actrice. Ze speelt Jennifer Vogel, en mag dus samen met haar vader de rode loper bestijgen. Penn is apetrots op zijn oudste kind – dat ook van haar moeder Robin Wright het juiste DNA meekreeg om vroeg of laat voor de camera te gaan staan.

‘Ik ben zo dankbaar dat deze samenwerking met Dylan er gekomen is’, glundert Penn. ‘Ik ben apetrots op haar, en ik wist eigenlijk al voor de start van de opnames dat ik dat zou zijn. Toen we begonnen te draaien, overviel me plots het besef dat ik haar dan toch niet tot mislukken had gedoemd.’ Het is een uitspraak waar een pijnlijke voorgeschiedenis aan lijkt vast te hangen, maar daar wil Penn niets meer over kwijt.

Wel legt hij met plezier uit hoe hij vijftien jaar geleden al wist dat zijn dochter de geschikte actrice was voor deze film. ‘Toen ik het scenario voor het eerst las, zag ik bij het personage van Jennifer meteen het gezicht van mijn dochter voor me. Omdat Dylan al haar hele leven een ongelooflijk talent voor luisteren heeft. Als ze bullshit hoort, dan weet ze dat. Als iemand tegen haar de waarheid vertelt, weet ze dat ook. Dat was iets dat ze gemeen had met Jennifer, die de leugens van haar vader telkens weer doorprikte.’

Los van Sean en Robin

Maar hoe zeker Penn ook was van zijn zaak, Dylan was er niet voor gewonnen. Zij was nauwelijks 15 toen haar vader haar voor het eerst de rol aanbood, en ze had weinig zin om in de voetsporen van haar ouders te treden. ‘Acteren was echt het laatste wat ik toen wilde doen’, lacht ze. ‘Ik had altijd wel zin om iets in de filmsector te gaan doen: schrijven, regisseren, produceren.... Maar acteren? In geen miljoen jaar. Ik vond het ook gewoon een onnozel beroep, ik keek er een beetje op neer. Ik kon lange tijd niet geloven dat mijn ouders volwassen mensen waren die zich verkleedden, en er nog voor betaald werden ook. (lacht) Dus toen ik op mijn achttiende uit huis wegtrok, wilde ik vooral even niet de dochter van Sean en Robin zijn. Daarom bleef ik niet in Californië, maar ging ik naar New York, waar ik allerlei jobjes deed om zelf mijn boontjes te doppen. Ik wilde me van mijn ouders losscheuren, het leven in mijn eentje uitzoeken. In die periode heb ik ontdekt wie ik was.’

Precies die ervaring zou haar uiteindelijk naar Jennifer Vogel leiden: ‘Toen ik haar verhaal las, kon ik me meteen vinden in haar zoektocht. Ook zij wilde loskomen van haar familie, en haar eigen pad uitstippelen. Jennifer wilde altijd een eerlijke relatie met haar vader, maar die kreeg ze nooit. Dat verlangen heeft haar in de richting van de journalistiek geduwd, waar ze van die zoektocht naar waarheid haar beroep maakte.’

De wil om nooit zoals haar ouders te worden, deed Dylan Penn vijftien jaar later dus als debuterende actrice in een film van en met haar vader aanbelanden. ‘Ik was er eerst heel onzeker en nerveus over’, zegt ze. ‘Want ik heb geen acteeropleiding gevolgd, en ik wist ook niet hoe het ons zou afgaan, professioneel samenwerken. Maar vanaf de eerste dag op de set was ik gerustgesteld: ik voelde een enorme steun van mijn vader. En ik kon altijd terugvallen op het advies dat zowel hij als mijn moeder me hadden gegeven: als er ook maar iets niet oprecht aanvoelt – een woord of een beweging –, doe het dan niet. Want het zal er ook op het scherm niet oprecht uitzien. Dat werd mijn mantra.’

‘Wat ook hielp,’ zegt Dylan, ‘is dat mijn vader geen gsm’s op set duldt. Dus niemand zit zijn e-mails te checken of selfies te nemen. Dat creëert een heel intieme, veilige sfeer, waarin je je makkelijk kan concentreren.’ Haar vader grinnikt: ‘Die regel gaat terug op de geweldige ervaring van mijn regiedebuut ‘The Indian Runner’. Die opnames hadden plaats in the middle of nowhere in Nebraska, en we verbleven met de hele ploeg in de buurt van de set. De acteurs konden me soms om drie uur ’s nachts naar beneden roepen om een geweldig nieuw idee voor de scène van de volgende dag te bespreken. Toen ik daarna mijn tweede film ‘The Crossing Guard’ maakte, voelde het alsof er iets fout zat. Al snel besefte ik dat dat kwam omdat we in Los Angeles draaiden: iedereen was afgeleid door de nabijheid van zijn gezin, en daarmee verdween dat wonderlijke gevoel van met zijn allen in de film te leven. Om dezelfde reden verbied ik dus gsm’s op de set.’

Voor Dylan Penn waren de opnames van Flag Day ‘een van de beste ervaringen die ik ooit op een filmset had’. Haar vader bekijkt ze sindsdien met andere ogen: ‘De eerste scène die ik met hem opnam, was een openbaring: ik voelde meteen dat ik van hem heel veel kreeg om mee te werken. Plots besefte ik: aha, dáárom sta jij dus waar je staat. Bovendien gaf hij ons als regisseur enorm veel vrijheid om te improviseren. We mochten het scenario meer als een gids beschouwen dan als een heilige tekst. Zo konden we de scènes echt tot leven brengen.’

Kinderbescherming

Ook hevige ruziescènes werden niet kapotgerepeteerd. Sean Penn vertelt hoe hij een confrontatie tussen Jennifer Vogel en haar alcoholverslaafde moeder voorbereidde: ‘We bespraken in grote lijnen wat er in de scène zou gebeuren, maar daarna stuurde ik Dylan en haar tegenspeelster Katheryn Winnick samen naar huis om gewoon al eens fysiek met elkaar in de clinch te gaan. Dylan is een vechter, en Katheryn heeft een zwarte gordel in taekwondo... (lacht) Dus ik wist dat ze wel zouden terugkomen met een scène die er zou staan – daarvoor hadden we geen stuntman nodig die alles tot in de puntjes zou choreograferen. Toen Dylan en Katheryn op de set verschenen en elkaar voor de camera te lijf gingen, had ik wel bijna het gevoel dat ik mezelf moest gaan aangeven bij de kinderbescherming.’ (lacht)

Penn beschrijft ‘Flag Day’ als een film die ‘op intuïtie’ is gedraaid. Deels uit artistieke overwegingen, maar ook deels uit noodzaak. Want Penn mag dan al een grote naam zijn, zijn zesde film als regisseur moest hij (naar Amerikaanse normen) wel met bescheiden middelen ingeblikt krijgen. ‘We hadden gewoon niet de financiële ruimte om alles tot in de puntjes voor te bereiden’, geeft hij toe. Het is ook om diezelfde reden dat Penn zichzelf in de hoofdrol castte, ook al had hij zichzelf voorgenomen om nooit zijn twee broodwinningen op één set te combineren. ‘Eerlijk: multitasken maakt me ongelukkig en gestresseerd. Ik heb vrienden die zichzelf met veel plezier regisseren in hun films, en dat ook prima doen. Maar ik heb die twee jobs altijd dogmatisch van elkaar gescheiden gehouden, omdat ik wist dat het me gek zou maken als ik ze zou combineren. En dat bleek inderdaad te kloppen, toen ik dat voornemen voor ‘Flag Day’ overboord gooide. (lacht) Het was het moeilijkste dat ik ooit heb gedaan.’

De samenwerking met Dylan verguldde de pil enigszins. ‘Mezelf regisseren was misschien geen cadeau, maar werken met mijn dochter was dat wel. Ze heeft me echt verrast. Ik wist bijvoorbeeld niet hoe verfijnd ze was met verhalen. Haar blik heeft de film enorm verrijkt.’ Ook Dylan strooit met complimenten aan het adres van haar vader. ‘Ik was aangenaam verrast dat mijn vader zo open stond voor mijn inbreng. Over mijn personage, maar ook over andere aspecten van de film: ik had hem bijvoorbeeld voorgesteld om Cat Power te vragen voor de muziek, en hij is me daarin gevolgd.’

Of de familie Penn in de toekomst nog vaker zal samenwerken? ‘Dat kan best zijn,’ zegt Dylan, ‘maar ik weet niet in welke mate ik verder wil als actrice. Zelf films maken is mijn doel. En wie weet zijn de rollen de volgende keer dan wel omgekeerd, en regisseer ik mijn vader.’ (lacht)

‘Flag Day’ is nu te bekijken op VOD via Telenet, Proximus, Google Play en iTunes.