‘Severance' bezit zo een tijdloze kwaliteit en uitstraling dat we ons vragen bij onze eigen collega’s beginnen stellen

Mensen die vrijwillig een operatie ondergaan waardoor ze op hun werk geen enkel benul hebben van wie ze in de buitenwereld zijn: het is - naast de natte droom van de bazen bij VOKA - het concept van ‘Severance’, een opmerkelijke mix van satire, sciencefiction en thriller op AppleTV+.

In een kale ruimte ligt een vrouw languit op een grote vergadertafel - net niet groot genoeg om er een meeting met Vladimir Poetin aan te houden - terwijl er uit de speaker vlak bij haar hoofd herhaaldelijk ‘Who are you?’ klinkt. De toon is meteen gezet in de eerste minuten van ‘Severance’, een bevreemdende nieuwe reeks waarvan er momenteel - elke vrijdag komt er eentje bij - vier afleveringen te bekijken zijn op AppleTV+. De dame bevindt zich in de kantoren van Lumon Industries, een bedrijf waarvan niemand echt weet wat het doet maar dat zijn werknemers een wel erg speciaal extralegaal voordeel aanbiedt. Mensen die in dienst treden worden met een kleine operatie in de hersenen ontdubbeld, in een versie voor het dagelijkse leven buiten en een versie die enkel op het werk bestaat en niets afweet van waar de zogenaamde ‘outie’ zich mee bezig houdt.

Voor Mark Scout, het hoofdpersonage van ‘Severance’, is werken bij Lumon een manier om om te gaan met het tomeloze verdriet sinds de dood van zijn vrouw: dankzij de operatie hoeft hij acht uur per dag minder te rouwen en kan hij weer even geloven dat zijn leven compleet is. Mark is dan ook de perfecte werknemer, wiens vlijt al in de eerste aflevering beloond wordt met een promotie tot ‘chef Macrodata Refinement Division’. Maar al snel komen er barstjes in zijn positieve houding. Door Helly, de dame uit de openingsminuten, die zich heel wat vragen stelt bij haar job en ook tevergeefs probeert te ontsnappen of ontslag te nemen. En door Petey, de voorganger van Mark, die hem in de buitenwereld opzoekt: Petey heeft, tegen alle adviezen in, de operatie laten terugdraaien en wil hem nu waarschuwen voor wat er bij Lumon gaande is.

De personages in ‘Severance’ leven netjes in gescheiden werelden, maar in de reeks zelf loopt er veel door elkaar. Aan de oppervlakte lijkt het een samenzweringsthriller over een eenzaat die het opneemt tegen een machtig bedrijf dat overal tentakels heeft. Tegelijk is het satire op het moderne kapitalisme waar mensen een ‘bullshit job’ uitvoeren waarvan ze het nut niet snappen: Mark en zijn collega’s moeten ‘slechte data’ filteren door op een scherm cijfertjes naar een prullenbak verslepen, wat volgens de een helpt om schuttingtaal uit films te halen en volgens de ander een manier is om de oceanen plasticvrij te maken. Ondertussen worden ze op alle mogelijke manieren - via groepsgesprekken, evaluaties, sensoren - in de gaten gehouden; wanneer ze buiten de lijntjes kleuren, volgt er een bestraffing in de ‘break room’, een benaming die zo uit ‘1984' van George Orwell kon komen .

‘Severance’ lijkt echter ook meer fundamentele, filosofische vragen te stellen, over hoe belangrijk een job precies is voor onze identiteit en wat er gebeurt als je werk en privé al dan niet drastisch scheidt. Of het verhaal uiteindelijk één bepaalde weg inslaat en welke dat dan is, valt na vier afleveringen van de negen afleveringen nog niet echt te zeggen. Maar de serie is sterk en intrigerend genoeg om erg benieuwd te zijn waar alles zal eindigen, ook omdat visueel alles knap in elkaar zit. Het gebouw van Lumon lijkt wel bedacht door Franz Kafka, met die eindeloze gangen die nergens heen leiden en waar de vreemdste figuren kunnen opduiken, zoals Burt (Christopher Walken), de immer in een stofjas gehulde chef van de afdeling ‘Optics and Design’. Maar de retro-futuristische look grijpt ook terug naar ‘Playtime’, de film uit 1967 waarin Jacques Tati het kantoorleven in zijn hemd zette.

De operatie in ‘Severance’ mag dan wel sciencefiction zijn, de serie bezit zo een tijdloze kwaliteit en uitstraling, alsof ze zich even goed vandaag zou kunnen afspelen. Toch de collega’s eens van naderbij bekijken als we weer fulltime naar kantoor mogen!