Sofia Kappel geeft zich bloot in ‘Pleasure’: ‘Wie focust op mijn tepels, kijkt niet om de juiste redenen naar deze film’

Qua debuutrol kan het tellen: de Zweedse Sofia Kappel maakt indruk in ‘Pleasure’, een film over een meisje dat naar L.A. verhuist om dé nieuwe pornoster te worden. Regisseur Ninja Thyberg verzamelde verder een cast van pornomensen om haar eerste langspeelfilm te maken. ‘Pornosterren zien ons als de perverten.’

‘Toen ik 16 was, liet mijn eerste vriendje me een pornofilm zien,’ herinnert de Zweedse filmmaker Ninja Thyberg (37) zich. ‘Ik was gechoqueerd, omdat de film zover afstond van hoe mijn vriendinnen en ik seks zagen – ons beeld kwam uit romantische boeken en was redelijk onschuldig. De porno die hij bekeek, was brutaal. We waren allebei maagd, maar hadden erg verschillende verwachtingen: hij wilde dat ik me gedroeg zoals de meisjes in de film. Dat maakte me erg boos. En ik gaf porno daarvan de schuld, omdat het vrouwen objectiveert en enkel om mannelijke fantasieën draait.’

Toch is ‘Pleasure’, Thybergs langspeeldebuut, geen brute aanklacht tegen porno. Reclame voor een leven in adult entertainment is het evenmin. Het verhaal van Bella Cherry, een ambitieuze pornoactrice die van Zweden naar Los Angeles verhuist, biedt een ongeziene kijk op ’s werelds grootste pornoindustrie: van vaginale douches tot glamoureuze feestjes, van meelevende crewleden tot manipulatieve regisseurs die de grens met verkrachting aftasten. Alle personages worden vertolkt door mensen uit de industrie, die Thyberg leerde kennen tijdens jaren van onderzoek ter plaatse.

Debuutrol

Bella Cherry is de uitzondering: zij wordt vertolkt door de 22-jarige Sofia Kappel, in een opvallende debuutrol waarin ze zichzelf letterlijk en figuurlijk blootgeeft, soms op het vernederende af. Een ruig trio dat uit de hand loopt, is ondraaglijk pijnlijk om naar te kijken. ‘Alles was uitdagend, want ik had nog nooit geacteerd. Op commando moeten lachen en vrolijk zijn was even moeilijk als een intieme scène, of een waarin ik misbruikt word. Maar ik heb nooit getwijfeld aan Ninja of aan mijn tegenspelers. Natuurlijk was het soms oncomfortabel, maar dan op dezelfde manier als een bezoek aan de gynaecoloog dat is: een beetje ongemakkelijk, maar je tegenspelers zien niets dat ze nog niet duizend keer eerder hebben gezien.’

Het is een opvallende debuutrol – misschien niet eenvoudig om thuis uit te leggen. ‘Ik ben nogal een daddy’s girl en mijn vader is een dominee, de ‘ glimlacht Kappel. ‘Maar hij heeft me altijd gesteund. Zijn reactie was: ‘Je nam tot nu altijd goede beslissingen, dus als jij gelooft in deze film, dan ik ook.’ Ik heb iedereen in mijn familie uitgelegd dat de film mij of eender welke andere vrouw niet uitbuit. Er zit geen enkele ‘sexy’ scène in, zelfs niet als ik topless ben. Ik bedoel: als je focust op mijn tepels, kijk je niet om de juiste redenen naar deze film.’

Antipornoactiviste

Toch was Kappels moeder niet meteen gewonnen voor het idee. ‘Maar ik heb haar gezegd: ‘Google Ninja, en bel me terug.’ Dat hielp, want Thyberg had al veel expertise: in 2013 maakte ze een kortfilm – ook ‘Pleasure’ getiteld – die in Cannes te zien was, ze verdiepte zich in het onderwerp tijdens haar opleiding genderstudies en ze had al naam verworven als antipornoactiviste. Al noemt ze zichzelf niet meer zo. ‘Ik raakte geïnteresseerd in feministische pornografie, en besefte dat ‘seks op film’ niet per se iets slecht hoeft te zijn, dat het niet per se mensen uitbuit of vernedert,’ legt Thyberg uit.

‘Toen ik genderstudies volgde, schreef ik een essay over porno en raakte ik geïnteresseerd in echte mensen, achter de pornostereotypes. Ik las alle boeken die ik kon vinden en bekeek zoveel mogelijk documentaires. Zo is de kortfilm ontstaan. Maar ik wilde echte mensen tonen. Ik had nog nooit iemand uit de industrie ontmoet, ik was nog nooit op een pornoset geweest, ik voelde me hypocriet. Ik moest die wereld leren kennen.’

Gast op pornosets

In aanloop naar de opnames van haar langspeeldebuut was Thyberg als fly on the wall een vaste gast op pornosets en interviewde ze mensen die daar werkten: velen van hen spelen mee in ‘Pleasure’. ‘Het was heel verrassend, helemaal anders dan ik had verwacht. Vooral de vrouwen. Ik dacht dat zij niet doorhadden dat ze deel uitmaakten van een patriarchaal systeem, dat ze geen feministen konden zijn. Maar al snel bleek dat ze over die onderwerpen meer wisten dan ik, dat ze zich bewust waren van de machtsstructuren, dat ze simpelweg meespeelden in het systeem. Ze laten zich niet uitbuiten.’

‘Adult entertainer zijn kan empowering zijn voor vrouwen,’ zegt Kappel. ‘Dat was zo voor de vrouwen die ik ontmoette: doordat ze zichzelf seksualiseren, nemen ze die macht net weg bij mannen. Als je ze ‘hoer’ of ‘slet’ noemt, zeggen zij: jij bent degene die op beelden van mij masturbeert.’ Thyberg: ‘Het soort porno dat gemaakt wordt, is gebaseerd op hetgeen waar mensen online naar zoeken. Zij geven ons gewoon wat we willen. Ze zien ons, de mainstream maatschappij, als de perverten, met foute fantasieën.’

Thyberg en Kappel hopen dat ‘Pleasure’ het debat over porno op scherp zet, en de ogen van hun publiek opent. Voor Kappel is porno niet meer wat het was: ‘Ik heb nu een vriend, ik heb al lang geen porno meer gekeken. Maar als ik het zou doen, zou het raar aanvoelen. Als ik nu PornHub zou openklikken, zou ik de meeste mensen waarschijnlijk kennen. Ik wil niet kijken hoe mijn vrienden seks hebben.’