Terug naar Afrika met Samuel L. Jackson: ‘Winst met massagraven’

In de vier eeuwen dat slavenhandelaars vanuit Afrika hun koopwaar richting de Nieuwe Wereld verscheepten, werden zowat twaalf miljoen mannen, vrouwen en kinderen weggeroofd uit hun dorpen en op de boot gezet: twee miljoen van hen kwamen nooit aan, omdat hun schip onderweg zonk in de Atlantische Oceaan. In de vierdelige BBC-reeks ‘Enslaved’ gaat acteur Samuel L. Jackson (‘Pulp Fiction’, ‘Django Unchained’) op zoek naar scheepswrakken op de zeebodem en andere sporen van één van de grootste misdaden uit de geschiedenis van de mensheid. Het wordt een reis die hem vervult met ‘great vengeance and furious anger’, maar ook met trots, als hij voor het eerst terug kan keren naar de plek waar zijn roots liggen.

– Bij het begin van ‘Enslaved’ reist u naar de Benga-stam in Gabon. Uit een DNA-onderzoek bleek dat uw voorouders daar leefden voor ze werden meegenomen.

SAMUEL L. JACKSON «Ja, een heel emotioneel moment. Veel nakomelingen van slaven proberen na te gaan waar ze vandaan komen, maar vaak raak je bij zo’n onderzoek niet verder dan een land of een bepaalde streek. Dat ze bij mij konden aanwijzen uit welke stam mijn voorouders kwamen en dat die stam nog altijd bestaat, maakte me erg dankbaar. Ik had het gevoel dat ik thuiskwam op die plaats, bij mensen met wie ik verbonden ben.»

– U gaat ook op pad met duikers die de wrakken van gezonken slavenschepen zoeken. Dat is een kant van het verhaal die zelden aan bod komt.

JACKSON «Inderdaad, terwijl al die gezonken schepen de gruwelijke industrie symboliseren die de slavernij was: de mensen aan boord werden enkel beschouwd als ‘vracht’. Niet beter dan de dozen of dieren die werden vervoerd. Als zo’n schip zonk, gingen de handelaars die het hadden gevuld bij een verzekeraar aankloppen om een schadevergoeding te krijgen voor het verlies van hun lading. Zo konden ze alsnog winst maken van al die massagraven op zee.»

– Slavernij is meer dan ooit een gevoelig onderwerp in de VS, nu de Black Lives Matter-beweging het debat over racisme in de Amerikaanse maatschappij weer doet opleven. Hoe zie je de rol van ‘Enslaved’ daarin?

JACKSON «Series als deze doen ertoe omdat ze een belangrijke boodschap uitdragen: ‘Dit is gebeurd, we kunnen het niet zomaar onder het tapijt vegen.’ Net door meer kennis over de slavernij naar buiten te brengen, groeit het begrip over de pijn van de zwarte bevolking en snapt men waarom zoveel mensen protesteren. En pas als we in de Verenigde Staten ons verleden onder ogen zien en er in alle openheid over praten, kunnen we aan het herstel beginnen. De wonde van de slavernij gaat heus niet uit zichzelf genezen.»

Enslaved
Canvas, dinsdag 23 februari, 23.10