The Martian (★★★1/2☆)

Robinson Crusoe in de ruimte.

Astronaut Mark Watley (een kwieke Matt Damon) gaat door een Martiaans dalletje: hij bevindt zich moederziel alleen op de rode planeet, de volgende lift naar huis arriveert pas over vier jaar en hij heeft slechts voor dertig dagen te bikken – geen hamburgertenten in de buurt. ‘Gelukkig,’ zo horen we Mark zeggen tegen één van de vele digicameraatjes die blijkbaar overal in de basis hangen, ‘ben ik een plantkundige.’

En hopla, in de volgende scène staat-ie al als de eerste de beste boerenzoon aardappelen te planten in een zelfgefabriceerde broeibak – alleen de riek, de gieter en de vogelverschrikker ontbreken. De toon is gezet: dit wordt een goedgemutste survivalfilm, geen claustrofobisch drama.

Dat laatste had nochtans gekund: helemaal alleen op Mars, omringd door dorre vlakten, en zelfs geen volleybal in de buurt met wie je eens een woordje kunt wisselen – een mens zou voor minder zo depressief als een deur worden. In ‘Cast Away’, waarin Tom Hanks jarenlang op een onbewoond eiland vastzit, waait op een bepaald moment een beeld voorbij van een touw met een strop, waarmee wordt gesuggereerd dat het hoofdpersonage wel héél sombere gedachten heeft. Niets van dat alles in ‘The Martian’: ‘I’m not gonna die here!’ horen we Mark al in de eerste vijf minuten strijdvaardig uitroepen, en terwijl onze plantkundige zich vrolijk ontpopt tot een soort MacGyver in de ruimte, horen we nét niet dat triomfantelijke deuntje uit ‘Rocky’ losbarsten: tatatááá-tatatááá!!!

U hebt het intussen al in de smiezen: hoe uitzichtloos de situatie van onze held ook lijkt, zijn beproeving levert een verrassend grappige film op. Ook met de talrijke clichés valt hardop te grinniken: wanneer de luchtsluis ontploft, zie je hoe Sean Bean, Chiwetel Ejiofor, Jeff Daniels en al die andere bijrolacteurs in het NASA-hoofdkwartier op aarde heel nadrukkelijk hun somberste gezichten opzetten. Wanneer het Mark eens meezit, zie je diezelfde acteurs boven hun instrumentenborden juichend high fives uitdelen. En wanneer iemand mompelt: ‘Als er nu maar niets fout gaat’, kun je er donder op zeggen dat er in de volgende scène iets fout gaat – héérlijk!

Wat een geluk ook dat de commandant van de missie (Jessica Chastain) in haar persoonlijke spullen een tape vol discoklassiekers heeft achtergelaten: een prima excuus om de ene discosong na de andere uit de luidsprekers te laten knallen terwijl Mark zijn aardappelen staat te rooien. Leuk, hoor, maar op het moment dat ook ‘Waterloo’ van ABBA ineens losbarstte, bekroop ons het ietwat onaangename gevoel dat de makers Marks overlevingsstrijd nét iets te veel als een geintje zitten op te vatten.

Voor Ridley Scott is ‘The Martian’ hoe dan ook een erg on-Ridley Scott-achtige film: de optimistische toon die hij hier hanteert, staat in scherp contrast met de somberte van ‘Alien’, ‘Blade Runner’ en ‘Prometheus’. Voor de rest is zijn regie opmerkelijk strak en functioneel; alleen de nachtscènes, waarin de basis wel iets weg heeft van een ouderwetse vuurtoren die lichtsignalen in het donker werpt, herinneren je eraan dat er in Scott een fijnzinnige aquarellist schuilt.

Het valt trouwens te hopen dat hij met ‘The Martian’ eindelijk nog eens een hit te pakken heeft – na het floppen van ‘The Counselor’ en ‘Exodus: Gods and Kings’ kan die goeie ouwe Rid best een succesje gebruiken. Wij van onze kant hebben voor ‘The Martian’ maar één woord: topentertainment.