‘The Vast of Night’ is ongelofelijk sfeervolle sciencefiction én een van de indrukwekkendste debuutfilms sinds jaren

‘Blood Simple’ van de gebroeders Coen, ‘Hard Eight’ van Paul Thomas Anderson, ‘Following’ van Christopher Nolan, ‘Get Out’ van Jordan Peele, ‘Hereditary’ van Ari Aster: behalve schitterende films, waren het ook triomfantelijke klaroenstoten die de aankomst van een vlammend nieuw talent aankondigden. Ook ‘The Vast of Night’ van Andrew Patterson, een 38-jarige ex-reclamefilmer uit Oklahoma die het voorkomen heeft van een kruising tussen Jeroen Olyslaegers en Hagrid uit de ‘Harry Potter’-films, mag zich wat ons betreft vanaf heden bij dat rijtje van opwindende debuutfilms voegen.

Patterson schreef zelf het scenario onder de nom de plume James Montague, financierde de productie met zijn eigen spaarcenten, en kwam zijn afgewerkte film presenteren op het Slamdance Film Festival voor indiefilms in Utah, waar onmiddellijk een gigantische buzz ontvlamde (Steven Soderbergh: ‘Zo’n gesofistikeerd debuut zie je maar zelden’) en waar zijn film prompt werd aangekocht door Amazon: de natte droom van iedere beginnende cineast.

‘The Vast of Night’ – een even mooie als geheimzinnige titel - is inderdaad een wonderlijk curiosum; een ongelooflijk sfeervolle sciencefictionfilm die zich in één nacht afspeelt in een stadje in New Mexico in de jaren 50; het tijdperk van de Cadillacs, de milkshakes, de drive-in cinema’s, de jukeboxen, én van de nieuwe, levensveranderende technologische hoogstandjes, zoals de taperecorder. Al in de eerste grandioze 15 minuten laat Patterson met een enorme zelfverzekerdheid zien wat hij in zijn mars heeft: vanuit een sporthal, waar vrijwel alle inwoners zich hebben verzameld voor een basketballwedstrijd, volgen we in één adembenemend tracking shot (weetje: de camera stond op een go-cart) twee jongeren die al snaterend doorheen het donkere stadje stappen terwijl we in de koplampen van de Buicks en de Corvettes stofdeeltjes zien trillen en terwijl ons vanuit het duister echo’s toewaaien van de song ‘Rock It’ van Colton Turner. Heel even waan je je terug in het gezellige rumoer van ‘American Graffiti’ van George Lucas, maar neen: de straat wordt algauw leger, de nacht stiller, de atmosfeer mysterieuzer, tot we ons alleen met die aldoor taterende jongeren – én met het onrustige gezang van de krekels - in het donker bevinden. En bám, Patterson heeft u waar hij u hebben wil: in die licht onwerkelijk aanvoelende zone tussen dromen en waken, waar vanalles kan gebeuren.

Die twee jongeren zijn Fay (Sierra McCormick), een meisje dat ‘s nachts de telefooncentrale in het stadje bemant, en Everett (Jake Horowitz), een radiopresentator die met Fay een obsessie deelt voor taperecorders. Nadat Fay achter haar schakelbord heeft plaatsgenomen, beginnen er vreemde dingen te gebeuren: lampen beginnen te knipperen; telefoonverbindingen worden onderbroken; in haar koptelefoon weerlinken rare, Lynchiaanse geluidsgolven; en uiteraard trekken Fay en Everett met hun taperecorder de nacht in om de herkomst van die geluidsschaduwen te onderzoeken – en hierna volgen spoilers, en toch ook weer niet. Een stadje in New Mexico, de Amerikaanse staat waar zich ook Roswell bevindt? Iemand die spreekt over lichten in de hemel? Een kind dat verdwijnt? Patterson verbergt op geen enkel moment in welk type verhaal we ons bevinden, we hebben dit soort close encounters en dit soort x-files al duizend keer gezien, en toch lukt het hem om van ‘The Vast of Night’ een fris aanvoelend, opwindend kijkstuk te maken; een hypnotiserende sonar met een geheel eigen puls.

Zijn troef: géén vergezochte twists, géén overdaad aan retronostalgie, maar sfeerschepping. De grandioze tracking shots onder de sterren; de prachtige symfonische muziek die af en toe bezit neemt van de geluidsgolven; de beheerste opbouw naar de beklijvende climax (als een heerlijk warm bad dat de cineast langzaam laat vollopen met spanning): het smelt allemaal samen tot een wonderlijke kijkervaring die nu eens de oubollige charme heeft van een aflevering van een sf-film uit de jaren 50, dan weer de melancholische intimiteit van een radioprogramma in de nacht. Mooi ook hoe Patterson de maatschappelijke realiteit laat binnensijpelen: zo laat een beller in Everetts radioshow zich ontvallen dat het leger hem indertijd gevaarlijke klussen toewees omdat hij zwart is. Om tenslotte maar eens een zinnetje uit de openingsscène te parafraseren: ‘U bevindt zich tussen twee kanalen, op een frequentie die uitsluitend te vinden is tussen logica en mythe. U betreedt... ‘The Vast of Night’!’

Nu op Amazon