Tijdens ‘Argentina, 1985' bekroop ons de lust om ons voorhoofd tegen de muur te bonken. Uit verdriet, uit woede, uit onmacht, uit verbijstering

Argentina, 1985 op Prime Video

We stappen in de teletijdmachine en flitsen doorheen de nevelen van tijd en ruimte naar het gezegende jaar 1985. Bernard Hinault wint voor de vijfde keer de Ronde Van Frankrijk. In Koksijde ligt er op 9 januari 18 centimeter sneeuw. Paus Johannes Paulus II, Popie Jopie, wipt tijdens zijn doortocht in België even binnen in café De Lustige Pekkers. De piepjonge James Cameron krijgt een kick (én een pril ideetje voor een film) wanneer duikers in de buurt van Newfoundland het wrak van de Titanic ontdekken. In de bioscoop vergaapt men zich aan ‘Back To The Future’, ‘Blood Simple’, ‘Runaway Train’, ‘The Breakfast Club’, ‘Fandango’, ‘De Lift’, ‘After Hours’, ‘Re-Animator’, ‘The Goonies’ en - mijn Heer, wat een goddelijk filmjaar! - ‘Commando’ met Arnold Schwarzenegger. En terwijl de komeet van Halley z’n 76-jaarlijkse bezoekje aan ons zonnestelsel brengt, voltrekt zich in Argentinië een historische gebeurtenis.

In wat bekendstaat als de belangrijkste rechtszaak sinds het proces van Neurenberg, waar de kopstukken van het naziregime terechtstonden, verschijnen de belangrijkste leden van de Argentijnse militaire dictatuur voor de burgerlijke rechtbank. Die dictatuur was - zoals de meeste dictaturen trouwens - geen pretje: tussen 1976 en 1983 werden duizenden onschuldige mensen zomaar uit hun huizen gehaald, ontvoerd, opgesloten, gemarteld en vermoord. De dictators, zo verwoordt iemand het in de film ‘Argentina, 1985', gaven de toestemming om de dood vrij in het land te laten rondwaren: ‘Langzaam, zodat niemand het meteen merkte, werd er op onschuldige burgers een horrormachine losgelaten.’

In 1985 ontstond er een klein sprankje hoop op gerechtigheid, en die hoop, zo laat ‘Argentina, 1985' zien, berustte op de schouders van één man: Julio Strassera, een aanklager met het ogenschijnlijk saaie voorkomen van een ambtenaar die perfect weet hoe men de inktlinten van een mechanische typemachine vervangt. Zijn missie: onweerlegbaar bewijsmateriaal vinden dat de ontvoeringen, de martelingen en de moorden niet het werk waren van enkele losgeslagen individuen, maar voortvloeiden uit een perfect gecoördineerd draaiboek. Terwijl de bommeldingen, de dreigtelefoons en de doodsbedreigingen zich opstapelen, gaan Strassera (Ricardo Darín) en zijn team van jonge advocaten overal in het land op zoek naar mensen die in de rechtbank willen getuigen over de gruwel van de militaire junta.

Na het hartverscheurende getuigenis van Adriana Calvo, een jongedame die moest bevallen terwijl ze gehandboeid op de vloer van een politie-auto lag, werd het ons toch even te machtig en bekroop ons de lust om de film even op pauze te zetten, recht te staan, en om met ons voorhoofd herhaaldelijk tegen de muur te bonken. Uit verdriet, uit woede, uit onmacht, uit verbijstering. Zoals Strassera zegt in de film: het is al erg genoeg om iemand zomaar in de gevangenis te smijten. Waarom die persoon daar bovenop ook nog eens vernederen, martelen, verkrachten, vermoorden? Waar komt die volslagen onverschilligheid voor de pijn van andere mensen toch vandaan? Die vragen laat de film onbeantwoord, maar goed: ‘Argentina, 1985' gaat per slot van rekening over de smart van de slachtoffers, niet over de psychologie van de daders.

Laten we trouwens vooral niet vergeten te vermelden dat, ondanks het heavy onderwerp, regisseur Santiago Mitre behalve een aangrijpend en historisch accuraat ook een prima vertolkt, snedig en entertainend rechtbankdrama heeft gemaakt, zinderend slotpleidooi inbegrepen. Een film ook die overtuigend laat zien dat de democratie - hoe lamentabel onze verkozenen des volks zich soms ook gedragen - nog altijd blijft te verkiezen boven de dictatuur. Klinkt vanzelfsprekend, maar in een tijd waarin meer en meer mensen hevige sympathieën beginnen te koesteren voor foute figuren, lijkt het ons toch geen overbodige vaststelling.

Nu op Amazon Prime.