Tom Waes: ‘Antwerpen een wereldstad? Het is niet meer dan een uit zijn voegen gebarsten dorp’

De coronasituatie liet het min of meer toe, en dus is de ‘Reizen Waes’-ploeg nog eens als vanouds de wijde wereld ingetrokken: de komende vijf zondagen doen de heren evenzoveel bekende en minder bekende metropolen aan. Fijn, want met een botsauto door Groningen zoeven of een nachtje kamperen in Doel mag nog zoveel charme hebben, een geboren avonturier als Tom Waes zal zelf ook wel toegeven dat dit pas het echte werk is. Niet dan?

TOM WAES «Ik moet toegeven dat we op de terugvlucht uit Ulaanbaatar, de laatste van de vijf wereldsteden die we hebben bezocht, tegen mekaar hebben gezegd: ‘Mannekes, dit was nog eens echt een goeie ‘Reizen Waes’.’ Pas op, ik heb me in Vlaanderen en Nederland oprecht geamuseerd – zeker Nederland was een openbaring – maar nog een seizoen was wellicht te veel van het goeie geweest.

»En ja, in een stad als Ulaanbaatar – de naam alleen al! – val je natuurlijk van de ene verbazing in de andere.»

HUMO Over Ulaanbaatar kan ik je uit het blote hoofd vertellen dat het de hoofdstad van Mongolië is.

WAES «Dat is al heel wat.»

HUMO Fijn, want meer weet ik niet.

WAES «In vergelijking met de andere steden die we hebben bezocht – Londen, Caïro, Mexico-Stad en Los Angeles – voldoet Ulaanbaatar het minst aan de kwalificatie ‘wereldstad’: er wonen ‘slechts’ anderhalf miljoen mensen. Maar het is wel één van de snelst groeiende metropolen ter wereld. Dat komt vooral door de opwarming van de aarde: de Mongolen zijn altijd nomaden geweest, maar de laatste tien jaar is dat amper nog rendabel omdat het vee niet voldoende meer kan grazen. Ze trekken dus massaal naar de hoofdstad, en aangezien die daar totaal niet op voorzien is, belanden ze in de sloppenwijken aan de rand. Velen van hen wonen daar in een joert en verplaatsen zich te paard – een tijd geleden heeft men aan de randen van de binnenstad verkeersborden gezet: paarden niet toegelaten (lacht).»

HUMO Dan is Londen toch een stuk minder exotisch.

WAES «Je zou het zeggen, hè. Maar ik stond toch versteld van wat die stad te bieden had. Onze gids ook, trouwens, wat ik altijd een goed teken vind.»

HUMO De perstekst rept over bare knuckle-boksers. Ik mag hopen dat jullie een gevecht hebben bijgewoond.

WAES «Dat was de bedoeling, ja, maar door corona waren er geen. Dat vormde helaas wel een rode draad door dit seizoen – tijdens de opnames hebben we het twee keer zélf zitten gehad. Eerst liep onze producer het virus op in Los Angeles: we hebben alles geannuleerd en zijn teruggevlogen, en hebben een paar maanden later pas de rest kunnen draaien. En na tien draaidagen in Ulaanbaatar – elke dag een negatieve zelftest – moesten we een PCR-test ondergaan om terug te kunnen vliegen: de klankman en ik bleken positief. En dus werd ons verblijf met nog eens tien dagen verlengd.

»Het was de hel, echt waar, omdat we de klok rond opgesloten zaten in onze hotelkamers. Ik heb nooit in de bak gezeten, maar nu voelde ik voor het eerst hoe dat moet zijn. Nog een geluk dat mijn kamer goed verwarmd was – buiten was het min 35 – én dat ik ‘Leopold II: het hele verhaal’ van Johan Op de Beeck had meegenomen, een pil van 816 pagina’s: daar heb ik mezelf toch drie dagen zoet mee weten te houden.»

HUMO Wat had Londen te bieden dat je nog niet kende?

WAES «Véél. Terwijl ik er toch al zeker twintig keer was geweest. Brixton, bijvoorbeeld, een wijk die als officieuze hoofdstad van de Jamaicaanse gemeenschap in Londen geldt, en die niet bepaald aangeraden wordt aan toeristen. We zijn daar in een zaaltje beland waar tientallen zwarte mannen op een op z’n zachtst gezegd geanimeerde manier domino aan het spelen waren: je keek je ogen uit.

»Kijk, wij zijn allemaal vijftigers – Pascal (Braeckman, red.) is zelfs bijna 60 – en toch zijn we nog altijd in staat om ons te verwonderen. Dat heeft in de eerste plaats te maken met het noeste werk van onze redactie – zij weten altijd weer de juiste mensen en de juiste plekken te vinden – maar zeker ook met onze instelling. Nico (Surings, red.), één van onze vaste cameramannen, leest bewust nooit het script, om zo onbevangen mogelijk aan de start te verschijnen.

»Het was wat dat betreft ook wel een goeie zaak dat we maar vijf afleveringen moesten opnemen. Vroeger deden we er negen, en dat was eigenlijk te veel: op den duur zit je hoofd zo barstensvol met indrukken dat je verzadigd raakt. Ik herinner me dat ik tijdens een lange autorit door Iran op de achterbank films zat te bekijken op de iPad: dan weet je dat het tijd is om naar huis te gaan.»

HUMO In de eerste aflevering, waarin jullie Caïro bezoeken, komt een figuur voor over wie ik meteen meer wilde weten.

WAES «Assem, onze gids in de piramides? Niet te geloven, hè.

»Lang geleden, toen ik nog beroepsduiker was, ging ik geregeld duiken in Hurghada. Nu kun je daar rechtstreeks naartoe vliegen, maar dertig jaar geleden moest je eerst naar Caïro vliegen, en de volgende dag een tweede vlucht nemen. Ik weet nog dat ik het toen al een indrukwekkende plek vond, met overal die waanzinnige drukte. Ik zag het dus wel zitten om die stad nu eens echt te ontdekken, al was ik minder enthousiast over het plan om ook de piramides van Gizeh met een bezoekje te vereren – ik dacht: die heeft iedereen toch al duizend keer gezien? Maar de redactie had er een gids gevonden, Assem dus, die ooit op het idee was gekomen om Nederlands te leren, voor de vele Vlaamse toeristen.»

HUMO Waar hij wonderwel in is geslaagd door op BVN en YouTube naar ‘Blokken’, ‘Thuis’ en ‘F.C. De Kampioenen’ te kijken.

WAES «Dat is toch fantastisch? Om hem te bedanken hebben we hem een mand vol met VRT-goodies overhandigd: een ‘Blokken’-scheurkalender, een ‘Thuis’-deurmat, alle afleveringen van ‘F.C. De Kampioenen’ op dvd, noem maar op. Jammer dat die opnames onbruikbaar waren door het constante getoeter en het geronk van motoren, want hij was beginnen te huilen van blijdschap.

»Da’s het schrijnende aan het verhaal: sinds Abdel Fattah Al-Sisi aan het roer staat, is Egypte tot een dictatuur uitgegroeid. Voor Assem heeft dat als gevolg dat op YouTube bijna alles is weggefilterd, en dat hij geen toegang meer heeft tot BVN. We hebben hem achteraf dus maar een paar afleveringen bezorgd.»

HUMO Je hebt er nu vijf in korte tijd bezocht: zou jij in een wereldstad kunnen aarden?

WAES «Nee, ik denk het niet. Eigenlijk ben ik in mijn leven nog maar één keer in een grote stad geweest waarvan ik dacht: hier zou ik willen wonen.»

HUMO Pyongyang?

WAES «Nee, Vancouver. Die stad heeft wat mij betreft alles.»

HUMO Te weten?

WAES «Eén: je hebt er vier seizoenen, wat ik altijd belangrijk heb gevonden. Ik wil niet constant in de zomer of de winter zitten. Twee: het zijn Canadezen, geen Amerikanen. En drie: overal om je heen is er spectaculaire natuur. Recht voor je heb je de zee vol met walvissen, orka’s en zeeleeuwen, en enkele prachtige eilanden. Vlak achter je liggen de bergen en de wouden, vol met grizzlyberen en andere fauna en flora.

»Ik woon er graag, maar dat vind ik weleens frustrerend aan Antwerpen: je kunt wel wat fietsen, maar ’t is onmogelijk om op een vrijdagavond te zeggen: ‘Kom, we stappen in de auto en over een uurtje zijn we aan het skiën.’»

HUMO Al te flauwe grap van de week: hebben jullie niet overwogen om een aflevering over de enige echte metropool in te blikken?

WAES (lacht) «Ik woon sinds een tijdje op Linkeroever, van waaruit ik de skyline van Antwerpen kan zien. Dan merk je pas echt dat het in wezen niet meer dan een uit zijn voegen gebarsten dorp is.»

HUMO Volgend jaar bestaat ‘Reizen Waes’ tien jaar.

WAES «Meen je dat? Dat wist ik niet eens.»

HUMO Er komt dus geen jubileumeditie of iets dergelijks?

WAES «Daar is zelfs nog niet over nagedacht. Maar anders draaien we wel vijf afleveringen over ’t Stad, om het goed te maken?»

‘Reizen Waes: wereldsteden’, Eén, zondag 3 april, 20.00