Tommy Wieringa: ‘Extase bij het mediteren’

De headliner van het tiende ‘Alleen Elvis blijft bestaan’-seizoen is ontegensprekelijk Stephen Fry (het Britse instituut schuift aan in de laatste aflevering), maar ook het voorprogramma mag er meer dan wezen. Zaterdag komt, om maar iemand te noemen, de uitnemende Nederlandse schrijver Tommy Wieringa de spits afbijten.

TOMMY WIERINGA «Ik had ‘Alleen Elvis blijft bestaan’ nooit gezien toen ze me vroegen - nog altijd niet, trouwens, ik kijk nauwelijks tv - maar het klonk me als een goed, inhoudelijk programma in de oren. Doorgaans zit een talkshowhost met grote, schrikachtige ogen naar de klok te kijken in plaats van met je in gesprek te zijn. Ik heb begrepen dat het er in dit programma anders aan toegaat, dat je de tijd krijgt om een gedachte te ontvouwen. Ik heb dus toegezegd, ook al heb ik het druk met essays en een nieuwe roman.»

HUMO Welke fragmenten neemt u mee?

WIERINGA «Onder andere een fragment uit een documentaire over Joost Conijn, een Nederlandse kunstenaar die je met een zelfgebouwd vliegtuig ziet opstijgen in de Marokkaanse woestijn. Ik heb Joost leren kennen toen ik ‘Joe Speedboot’ aan het schrijven was, en voor een cruciale scène op zoek ging naar iemand die zelf een vliegtuig gebouwd had. Ik vertrouw mijn eigen verbeelding namelijk niet zo heel erg, dus ik wil die verbeelding graag stutten met feiten. Toen ik hem vroeg: ‘Hoe doe je dat eigenlijk, zelf een vliegtuig bouwen?’ sprak hij een waarlijk prachtige zin: ‘Je zet een stoel neer en bouwt er een vliegtuig omheen.’

»Ik neem ook een fragment mee uit een documentaire over Leonard Cohen in de tijd dat hij als monnik leefde in een boeddhistisch klooster op een berg. Sowieso heb ik een grote bewondering voor Cohen - niemand schrijft en zingt zo aangrijpend over de ook mij maar al te bekende tweespalt tussen metafysische behoeften en vleselijke verlangens. Maar in deze documentaire zag ik het lijden en de extase terug die ikzelf ook ervaar wanneer ik mediteer. Ik ben een paar jaar geleden met zen-meditatie begonnen om de gedachte los te laten dat het leven me iets verplicht is: geluk, voorrang, voorspoed, wat dan ook. Al moet ik toegeven dat ik me op zwakke dagen zit af te vragen waar ik nou eigenlijk mee bezig ben, tweemaal twintig minuten per dag op dat matje (lachje). Dat heb ik met schrijven overigens ook weleens.»

HUMO Zal er verder ook nog iets te lachen vallen?

WIERINGA «Ik geloof het niet, nee. Of toch, in een prachtige scène met Robin Williams. Maar nu u het zegt: ik had op zich ook een fragment kunnen kiezen uit de passage van Dyab Abou Jahjah in het met ‘Alleen Elvis’ vergelijkbare programma ‘Zomergasten’. Die dankte na afloop de presentator omdat die zichzelf zo kundig had weggecijferd, ter meerdere eer en glorie van Abou Jahjah, aldus Abou Jahjah. Zelfoverschatting heeft een naam.»

Alleen Elvis blijft bestaan
Canvas, zaterdag 10 oktober, 22.05