‘Unorthodox’ legt loepzuiver bloot hoe het trauma van de holocaust nog altijd levens verwoest

Unorthodox’ is een serie over opgesloten zijn, en over de lange weg die leidt naar vrijheid. Ook als kijker voel je je vier afleveringen lang opgesloten.

In 2012 verscheen de autobiografie van Deborah Feldman, getiteld ‘Unorthodox: The Scandalous Rejection of My Hasidic Roots.’ Feldman groeide op in Williamsburg, een wijk in New York waar naar schatting 40.000 Chassidische joden leven. Het boek beschrijft haar jeugd in de sektarische gemeenschap en de uiteindelijke breuk met haar wortels: in 2009 verliet Feldman haar man en haar familie, en vertrok met haar zoon naar Duitsland.

Netflix-serie ‘Unorthodox’ is losjes gebaseerd op het boek van Feldman, dat een wereldwijd verkoopsucces werd. Hoofdpersonage Esther Shapiro (‘Esty’) heeft ook moeite zich te voegen naar het strakke keurslijf dat haar gemeenschap haar oplegt. Wanneer haar gearrangeerde huwelijk na enkele maanden nog niet tot een zwangerschap heeft geleid, tot groeiende razernij van de schoonfamilie, besluit de negentienjarige Esty naar Berlijn te vluchten. Maar haar verleden achtervolgt haar, zowel in emotionele zin als in de vorm van haar echtgenoot en diens neef, die haar koste wat het kost terug willen halen naar New York.

Het jodendom is een religie met een gesloten karakter, en voor buitenstaanders vaak moeilijk te doorgronden. Vanaf de eerste scènes weet ‘Unorthodox’ de kijker echter aan zich te binden, met wondermooi camerawerk en haarscherpe dialogen die zorgen voor een beklemmende sfeer waar nauwelijks aan te ontkomen is. Bovendien is het acteursensemble geweldig, met ingetogen spel dat een enorme diepte herbergt. Shira Haas en Amit Rahav, in de rollen van Esty en haar wanhopige man Yanky, krijgen het voor elkaar om ondanks zeer emotioneel spel niet op de zenuwen te werken.

Het werkelijke drama van ‘Unorthodox’ schuilt echter niet in het verdriet van Esty, noch in het waargebeurde verhaal van Deborah Feldman, maar in het collectieve lijden van de Chassidische joden. Loepzuiver legt ‘Unorthodox’ bloot hoe het trauma van de holocaust, en de vele eeuwen van jodenvervolging die daaraan voorafgingen, nog altijd levens verwoest – niet door de handen van daders, maar door de handen van slachtoffers. Als een gynaecoloog haar vertelt dat het ook een mogelijkheid is om een zwangerschap af te breken, is het antwoord van Esty dan ook even simpel als hartverscheurend: ‘Wij moeten de zes miljoen vervangen’.