US

The Beach Boys zullen nooit meer hetzelfde klinken.

Wat was het twee jaar geleden toch smullen van het geweldige langspeelfilmdebuut van de Amerikaanse komiek Jordan Peele. ‘Get Out’ lag samen met ‘Moonlight’ niet alleen aan de basis van de renaissance van de Afro-Amerikaanse cinema in Hollywood, maar maakte samen met ‘It Follows’, ‘The Babadook’, ‘Don’t Breathe’ en ‘A Quiet Place’ ook deel uit van de roemruchte Amerikaanse horror-revival.

Het verrassend grote succes van ‘Get Out’ – jubelende reviews! Een box office van 250 miljoen dollar! Oscar voor beste scenario! – had ook minder aangename gevolgen. Peele zag zich geconfronteerd met het syndroom van de ‘moeilijke tweede film’ en alles wat daarbij hoort: een lawine van aanbiedingen (hij kreeg onder meer de kans om ‘BlacKkKlansman’ en een superheldenfilm te regisseren), de steeds ondraaglijker wordende torenhoge verwachtingen van pers en publiek, de verschroeiende druk om te bewijzen dat hij allesbehalve een eendagsvlieg is.

Nu we opvolger ‘Us’ hebben aanschouwd, kunnen we – opgepast, knoflooklucht! – opgelucht ademhalen: Peele heeft de verwachtingen niet alleen ingelost, hij heeft ze jandorie grandioos overtroffen. Zijn tweede uitstapje in het horrorgenre is een machtige trip naar de schemerlichtzone geworden, geen ‘Get Out 2’ maar een film die nóg inventiever, nóg bloedstollender, nóg mysterieuzer en nóg fraaier gefotografeerd is dan zijn nu al klassieke eersteling. Eén van de geniaalste vondsten van ‘Get Out’ was het concept van de Verzonken Ruimte: de onherroepelijke trance waarin de zwarte slachtoffers terechtkomen eens hun lichamen worden overgenomen door blanke rijkelui. Welnu, de plot van ‘Us’ berust op een vondst die daar niet voor hoeft onder te doen. Waar ‘Us’ nu concreet over gaat? De verleiding is ongelooflijk groot om al enkele tipjes van de sluier op te lichten en om u te vertellen over de gouden scharen en rode overalls die in ‘Us’ zo’n angstaanjagende rol spelen, maar van ons krijgt u niets te horen, behalve dan dat de trip begint met een griezelige scène in een spiegelpaleis en met een gezin dat z’n intrek neemt in een vakantiehuisje aan de kust. En voor de rest is het aan u om de verontrustende wereld van ‘Us’ te betreden, om de referenties aan ‘C.H.U.D.’ te ontdekken, en om de maatschappelijke ondertonen te interpreteren die Peele in het verhaal laat resoneren.

Het enige wat wij hier nog kwijt willen, is dat ‘Us’ voor een groot stuk steunt op een schitterende hoofdrol van Lupita Nyong’o (‘Twelve Years a Slave’, ‘Star Wars’, ‘Black Panther’), en dat Peele die rare mengeling van scherts en horror die ‘Get Out’ zo onweerstaanbaar maakte, nog verder heeft geperfectioneerd. Na ‘Us’ zult u in ieder geval nooit meer naar ‘Good Vibrations’ van The Beach Boys kunnen luisteren zonder terug te denken aan die weergaloze, zowel tot gieren als tot huiveren aanzettende horrorscène in de villa van Mr. en Mrs. Tyler (Tim Heidecker en Elisabeth Moss). We mogen het nu wel met zekerheid stellen: Jordan Peele is niet alleen de nieuwe Meester van de Horror, hij is ook één van de beste Amerikaanse cineasten van het moment.