Verzetsstrijdster Miep Gies zorgde voor het lichtje in het Achterhuis: ‘Je mocht haar geen ‘held’ noemen’

‘Ik wil geen held genoemd worden,’ zei de Nederlandse verzetsstrijdster Miep Gies (1909-2010). ‘Je hoeft niet speciaal te zijn om anderen te helpen. Zelfs een gewone secretaresse, een huisvrouw of een tiener kan een lichtje in een donkere kamer aansteken.’ Dat lichtje is ook de titel van de nieuwe dramaserie ‘A Small Light’ over het opmerkelijke leven van Miep Gies, de vrouw die alles riskeerde om Anne Frank en haar familie in veiligheid te brengen in het Amsterdam van de Tweede Wereldoorlog. De Britse actrice Bel Powley geeft haar gestalte.

HUMO Hoeveel wist je over Miep Gies en haar leven voor je aan de reeks begon?

BEL POWLEY «Helemaal niets (lacht). Ik moet toegeven dat ik dacht: wie ís die vrouw? Maar het onbekende trok me ook aan. Het verhaal van de Tweede Wereldoorlog en het verzet is al vaak verteld in films en series, maar meestal vanuit het perspectief van de man. Dit was nieuw en anders. Het eerste wat ik deed nadat ik de rol had gekregen, was een ticket naar Amsterdam boeken. De reeks is weliswaar voor een groot deel in Praag opgenomen, maar ik wilde ervaren hoe de stad aanvoelde waar Miep en Anne Frank hebben geleefd. De producers hadden me een plattegrond gegeven met daarop de routes waarlangs Miep dagelijks fietste. Zo kon je me dus zien fietsen door Amsterdam, vanaf het appartement waar Miep woonde met haar echtgenoot Jan tot aan haar werk op de Prinsengracht, waar het kantoor van Otto Frank was. Ik heb ook de beroemde weg afgelegd waarlangs Miep fietste om Margot, de oudste dochter van het gezin Frank, in veiligheid te brengen, langs de checkpoint van de Duitse soldaten (een scène die te zien is in de eerste aflevering, red.). Uiteraard heb ik ook een bezoek gebracht aan het Anne Frank Huis. Ik vond het allemaal best griezelig: er hangt een bijzondere sfeer.»

HUMO Had je twijfels om iemand te spelen die echt heeft bestaan?

POWLEY «Niet echt. Ze is nauwelijks bekend en van de periode waarover de serie gaat, is er nagenoeg geen beeldmateriaal van haar. Ik geloof dat er één kort fragment bestaat waar je haar jam ziet maken. Misschien dat dat het wat makkelijker maakte. Wat me ook wel heeft geholpen, is dat Miep zelf nooit op een voetstuk geplaatst wilde worden. Je mocht haar geen ‘held’ noemen. Ze wilde dat andere mensen haar zagen als een heel gewoon en alledaags iemand, zodat ze misschien iets van zichzelf in haar zouden herkennen.»

HUMO Kun je inmiddels begrijpen waarom ze destijds ja heeft gezegd tegen Otto Frank toen hij haar vroeg hen te helpen?

POWLEY «Misschien was het haar opvoeding, of gewoon haar persoonlijkheid. Ik denk dat ze sowieso een onwrikbaar besef van goed en kwaad had. In haar autobiografie zegt ze: ‘Ik deed gewoon wat gedaan moest worden, en ik deed het omdat het het juiste was.’ Met andere woorden: ze dacht er niet lang over na. We deden onze menselijke plicht, zei ze later in een vraaggesprek. Mensen helpen die in nood zijn. Als je het zo bekijkt, is het makkelijk om haar te begrijpen, niet?»

‘A Small Light’
National Geographic, dinsdag 2 mei, 20.30