Vetzakkerij in alle vormen: wie ‘Pretty Baby’ op Disney+ bekijkt, kan op voorhand beter niet te zwaar tafelen

‘Jij bent echt een beeldschoon dametje hoor’, zegt een grijze talkshowpresentator likkebaardend tegen een meisje dat er niet ouder uitziet dan elf, waarna het publiek luid begint te applaudisseren. Het zijn de eerste beelden van ‘Pretty Baby’, de tweedelige documentaire over de carrière van Brooke Shields, en ook het eerste van vele, vele momenten waarop je als kijker erg ongemakkelijk over de zetel zit te schuiven.

Net zoals Britney Spears (‘Framing Britney Spears’) en Pamela Anderson (‘Pamela, a love story’) middels een documentaire eerherstel kregen voor al die jaren dat ze door Hollywood, de media en de publieke opinie onheus zijn behandeld, mag nu ook Brooke Shields, in de jaren tachtig een van de beroemdste vrouwen ter wereld, een boekje opendoen over haar verleden. Er zijn ook veel parallellen te trekken tussen ‘Pretty Baby’ en de voorgangers: opnieuw gaat het hier over ongebreideld seksisme, scheve machtsverhoudingen en hoe vrouwen constant worden beoordeeld op hun uiterlijk en voor de rest hun mond moeten houden. Maar er is één groot verschil: Spears en Anderson waren tenminste al volwassen op het moment dat ze vermalen werden in de kaken van de showbizz, Shields had nog niet eens de puberteit bereikt.

De drijvende kracht achter de carrière van Shields, die debuteerde als baby van elf maanden in een reclamecampagne voor zeep, was haar moeder Teri. Een sterke, vrijgevochten vrouw die rotsvast geloofde dat haar bloedmooie dochter een godsgeschenk was. Maar ook een onverbeterlijke alcoholiste met enkele donkere, manipulatieve kantjes, die - zoveel is duidelijk - te weinig heeft gedaan om haar dochter in bescherming te nemen. Tegen regisseur Louis Malle, die Brooke op haar elfde castte als een jonge maagd die verpatst wordt aan de hoogstbiedende, in de schandaalfilm die zijn naam aan deze docu gaf. Of tegen de fotografen die haar vanaf haar achtste in steeds minder kleren en steeds suggestievere poses lieten poseren; een van hen nam zelfs naaktfoto’s in bad en probeerde die later, toen Brooke 16 en wereldberoemd was, te verkopen, wat leidde tot een voor haar erg vernederende rechtszaak.

Maar het zou te voorspelbaar zijn om net de vrouw de schuld te geven en niet de vele mannen die van Brooke profiteerden en grensoverschrijdend gedrag vertoonden. Die lijst is ook bijzonder lang en biedt een overzicht van alle soorten vetzakkerij: wie ‘Pretty Baby’ bekijkt, kan beter niet te zwaar tafelen op voorhand. Er zijn de producers van ‘Blue Lagoon’, die liefst hadden gehad dat haar eerste keer in de beroemde film ook op de set haar eerste keer was geweest. Ze was toen veertien. Er is Calvin Klein, die in de jaren 1980 zijn onderbroeken verkocht middels erg suggestieve reclamespots met een 17-jarige Shields - in een interview lacht hij zijn voorliefde voor tieners weg als het gedrag van een ‘bad boy’. En misschien wel de ergste van allemaal: Franco Zeffirelli, de bejubelde regisseur van ‘La Traviata’ of ‘Romeo and Juliet’, die in 1980 met Brooke ‘Endless Love’ maakte. Hij was 58, maar dat weerhield hem er niet van om in talkshows zijn liefde voor haar te verkondigen. En toen Brooke in een seksscène niet enthousiast genoeg leek naar zijn zin, stond hij buiten beeld haar tenen om te wringen. Ze was toen vijftien.

Brooke Shields vertelt hoe ze tijdens sommige momenten op de set uit haar lichaam trad en afstand nam van haarzelf, om met alles om te kunnen gaan. Dat mechanisme gebruikte ze een paar jaar later opnieuw toen een filmproducer haar na een diner mee nam naar een hotelkamer en haar verkrachtte - ‘Pretty Baby’ kreeg de trieste primeur van dat verhaal. De naam van de dader wordt niet vermeld en de man heeft nooit de gevolgen van zijn acties moeten dragen: #MeToo was op dat moment nog maar een verre toekomstdroom. ‘Soms sta ik ervan versteld dat ik het overleefd heb’, zegt de actrice ergens en wie alles bekijkt, kan dat alleen maar beamen. Gelukkig heeft ze meer gedaan dan enkel overleven, want uit de documentaire komt Shields naar voren als een erg intelligente, charmante en grappige vrouw, wier potentieel te vaak verborgen bleef achter haar uiterlijk. Ze studeerde aan de universiteit van Princeton, schreef een taboedoorbrekend boek over haar postnatale depressie, had succes als zakenvrouw en is gelukkig getrouwd met haar tweede echtgenoot (haar eerste man, tennisser Andre Agassi, komt er in de docu bekaaider vanaf) en moeder van twee tienerdochters.

De laatste tien minuten van ‘Pretty Baby’ zijn de meest idyllische, een huiselijk tafereel waarin het hele gezin aan het diner zit en praat over Brookes carrière en over hoe een van de twee meisjes in haar voetsporen wil treden als fotomodel. Vandaag, met het internet en sociale media, is het risico dat jonge vrouwen en meisjes geseksualiseerd worden zeker niet kleiner dan in de jaren 1980, maar je merkt uit het gesprek op zijn minst wel dat moeder en dochter zich beter bewust zijn van de gevaren en sterker in hun schoenen staan. Veel is het niet maar na de twee uur durende donkerte van ‘Pretty Baby’ is dat straaltje hoop en zonlicht welgekomen.