‘Wie zijn die twee moslimgasten uit België, vroeg ik me af toen Adil en Bilal doorbraken in de VS’

Sinds hun samenwerking voor de Disneyreeks ‘Ms. Marvel’ is de Pakistaans-Canadese filmmaakster Sharmeen Obaid-Chinoy dikke maatjes met Adil El Arbi en Bilall Fallah. Maar de avonturen van superheldin Kamala Khan zijn voor de gelauwerde regisseur méér dan een prestigeproject: ‘Nu kan ik de volgende generatie kansen geven.’

Sharmeen Obaid-­Chinoy (43) leek geen evidente keuze voor ‘Ms. Marvel’: op haar cv staan films en documentaires over eremoorden, vrouwen die zoutzuur in hun gezicht krijgen en kinderen die door de taliban worden gehersenspoeld tot zelfmoordterroristen. Daarmee won ze wel twee Oscars en zes Emmy’s, het weekblad Time nam haar in 2012 op in de lijst van de 100 invloedrijkste mensen ter wereld, en in 2017 won ze de Knight International Journalism Award voor haar hele carrière.

Sharmeen Obaid-Chinoy groeide op Karachi, studeerde economie, communicatie en internationale politiek in de VS en keerde in 2002 terug naar Pakistan. Behalve documentaires maakt ze ook animatiefilms voor kinderen, onder andere over kindhuwelijken. Met ‘Ms. ­Marvel’, een coming-of-ageverhaal over een Pakistaans migrantenmeisje in New Jersey dat door een armband van haar oma plots magische krachten krijgt, lijkt ze een ­andere richting uit te gaan. ‘Toch niet,’ zegt de filmmaakster via Zoom vanuit Pakistan.

Sharmeen OBAID-CHINOY «‘Ms. Marvel’ is helemaal niet zo anders dan mijn andere werk. Ik heb de afgelopen twintig jaar alleen maar films gemaakt over vrouwen die superhelden zijn, elk in hun eigen domein. Vrouwen die zich inzetten voor het onderwijs, de gezondheidszorg of het klimaat en iets willen veranderen in hun gemeenschap. Ook het personage van Kamala Khan is baanbrekend omdat het een verandering in gang zet: ze is een nieuw soort superheld, het tegenovergestelde van de witte, mannelijke helden. Voor veel moslima’s is ze een mijlpaal. Disney is al jaren bezig met het lanceren van rolmodellen en helden met een andere huidskleur, gender of religie. Dat is een belangrijke ontwikkeling: elk kind moet zichzelf kunnen herkennen in superhelden. En zo bereikt Disney natuurlijk ook een nieuw publiek.»

HUMO Hoe verliep de samenwerking met Adil El Arbi en ­Bilall Fallah?

OBAID-CHINOY «Zij hebben de eerste en de laatste aflevering geregisseerd en de reeks gesuperviseerd. Ik heb de vierde en vijfde aflevering voor mijn rekening genomen, en Meera Menon aflevering twee en drie.

»Ik heb Adil en Bilall ontmoet in Atlanta. Ze hadden een duidelijke visie over hoe de serie eruit moest zien en ik had mijn ­eigen ideeën over de afleveringen die ik mocht regisseren, maar we zaten al snel op één lijn. Het klikte meteen tussen ons. Het was ook big fun: zodra ze op de set verschenen, kwam er leven in de brouwerij. Die twee lopen over van energie. »

HUMO Kende u hen al?

OBAID-CHINOY «Toen ‘Bad Boys for Life’ uitkwam (waarmee ze in 2020 in Hollywood doorbraken, red.), vroeg ik me af wie die twee moslimjongens uit België waren. Toen ik meer over hen te weten kwam, raakte ik behoorlijk onder de indruk.»

HUmo Hoe was het om bij een gigant als Disney te werken?

OBAID-CHINOY «Dat was een totaal nieuwe ervaring. Op de set stonden tientallen mensen klaar om te helpen en advies te geven. De budgetten zijn ook duizelingwekkend. Ik heb heel wat ervaring in de filmindustrie, maar dat had ik nog nooit gezien.

»Het was ook mijn ­eerste fictieproject, en dat is een heel andere manier van werken dan wanneer ik een documentaire te velde draai. Ik neem Kamala mee op avontuur via de superkrachten die ze bij zichzelf ontdekt. Heel leuk om te doen, mijn eigen kindertijd kwam weer naar boven. Ook wilde ik de relatie met haar familie laten zien, en mijn stad Karachi, waar ik zo graag woon. Het is een ­bruisende metropool vol kleuren en geuren, ­maffe mensen met trendy kapsels en opvallende zonnebrillen. De stad lééft. Dat wilde ik aan de wereld tonen.»

HUMO Hoe wordt ‘Ms. Marvel’ in Pakistan ontvangen?

OBAID-CHINOY «Jonge meisjes herkennen zich in ­Kamala en de gesprekken die ze met haar moeder voert. Ze moet over alles onderhandelen: de kleren die ze draagt, tot hoe laat ze uit mag, dat soort dingen. Kamala’s wereld is hun wereld.

»Iman ­Vellani (die de rol van Kamala vertolkt, red.) is larger than life. Niet alleen in Pakistan, maar in de hele wereld. Haar energie is aanstekelijk en ze is een grote fan van het Marvel Cinematic Universe. Ze is van Paki­staanse afkomst, maar is opgegroeid in Canada. Ze is niet op haar mondje gevallen, grappig, slim en onbevangen.»

Humo Herkent u zich in ­Kamala?

OBAID-CHINOY «Haar belevenissen zijn universeel. Ze gaat stiekem feesten terwijl haar ouders denken dat ze studeert: dat was tijdens mijn tienerjaren in Pakistan niet anders. Ik heb zelf twee dochters van 12 en 7 jaar, en ze zijn allebei grote fans van Kamala. Ik weet dus wat me te wachten staat (lacht).»

HUMO In de tweede ­aflevering zitten Kamala en haar vriendinnen in de moskee op Instagram en posten ze dat vrouwen altijd de slechtste plaatsen krijgen. Hoe wordt daar in Pakistan op gereageerd?

OBAID-CHINOY «In elke moskee zitten mannen en vrouwen apart, en doorgaans is de ruimte van de mannen veel beter onderhouden dan de vertrekken van de vrouwen. Dat is het punt dat de meisjes willen maken in die aflevering. Vrouwen mogen niet deelnemen aan de bestuursverkiezingen van de moskee en kunnen dus hun stem niet laten horen. De jongere generatie moslima’s wil daar verandering in brengen.»

HUMO Uw documentaire over eremoorden in Pakistan, waarvoor u in 2016 een Oscar hebt gekregen, zette de overheid onder druk om het probleem aan te pakken. Is er sindsdien iets veranderd?

OBAID-CHINOY «Er staan nu zwaardere straffen op eremoord, maar helaas is dat niet genoeg. De mentaliteit van de bevolking moet veranderen. Ik probeer ze al jaren bewust te maken van dat probleem en van andere schendingen van vrouwenrechten. We reizen rond met een mobiele cinema en laten de documentaire op zoveel mogelijk plaatsen zien. Het fenomeen van de eremoorden zal niet vanzelf verdwijnen, dat kost tijd. En dan nog is niets verworven. Kijk naar de VS: daar is het recht op abortus na vijftig jaar afgeschaft. Als dat daar mogelijk is, zegt dat veel over de rechten van vrouwen wereldwijd.»

HUMO U hebt Oscars, Emmy’s en tal van prijzen gewonnen. Krijgt u niet stilaan het gevoel: wat nu?

OBAID-CHINOY «Ik mag ­zeker niet klagen, maar nu is het tijd om me in te zetten voor anderen. Ik heb een programma opgezet waarin jonge ­Pakistaanse filmmakers de kans krijgen om hun talenten te ontplooien. Nu probeer ik de volgende generatie kansen te geven.»

HUMO Voelt u zich thuis in ­Hollywood?

OBAID-CHINOY «Ik ben twee keer over de rode loper gewandeld voor de Academy Awards en ik mag meerdere acteurs en regisseurs tot mijn vrienden rekenen: wat dat betreft, is Hollywood een deel van mijn leven geworden. Maar het bepaalt niet wie ik ben. Ik werk er wel, maar ik wil er niet wonen. Het is een boeiende omgeving, maar alleen in Pakistan voel ik me thuis.»

Humo Stromen de aanbiedingen binnen, nu u met Disney hebt gewerkt?

OBAID-CHINOY «Ik heb altijd kunnen doen wat ik wilde, maar nu gaan er heel wat nieuwe deuren open, heb ik gemerkt. Ik wil weer documentaires maken over vrouwen die hard moeten knokken, maar het verschil is dat ik er nu een veel groter publiek mee kan bereiken.»

HUMO Hebt u nog contact met Adil El Arbi en Bilall Fallah?

OBAID-CHINOY «Ja, we horen elkaar geregeld. Adil gaat binnenkort trouwen in Marokko en ik zou er wel naartoe willen gaan. En ik zou ze graag eens uitnodigen naar Pakistan. Dan kunnen ze ‘die gasten uit België’ eindelijk eens in het echt zien (lacht).»

‘Ms. Marvel’ is nu te zien op Disney+.