‘Y: The Last Man’ op Disney+ benadert het genderdebat op gedateerde wijze

Paarden met rode ogen liggen roerloos in de wei, bloed kwijlende honden dwalen door de straten en voor er iemand ‘Wat is er hier in hemelsnaam aan de hand?!’ kan roepen, zijgt de Amerikaanse president - en dan de ándere 3,9 miljard venten op aarde - neer. Alle mannelijke zoogdieren: van het ene op het andere moment morsdood. Wat is er gebeurd? Een goddelijke interventie? Karma voor het patriarchaat? Een scheetje van Michel Van den Brande? Wanneer het stof gaat liggen, blijkt één jongeman ongedeerd: goochelaar Yorick, plotsklaps de verwarde eigenaar van het enige Y-chromosoom ter wereld en errug populair op Tinder.

Of deze nieuwe wereld nu dystopie dan wel utopie is, daarover valt te discussiëren. (Ergens ter hoogte van Afghanistan hoor ik vrolijke kreetjes.) Alleszins hoort ‘Y: The Last Man’, de op de fantastische comic book van Brian K. Vaughan en Pia Guerra gebaseerde sf-serie van Disney+, tot het uitgewrongen genre van het postapocalyptische drama. Vanzelfsprekend op het menu: luchtbeelden van verlaten auto’s die als mieren op het wegdek liggen; rellen met toortsen en pancartes; overlevers die een woest landschap trotseren om dierbaren te zoeken; tl-buizen die onophoudelijk flikkeren... En voortdurend heerlijk potsierlijke dialogen: ‘Binnen enkele dagen zullen we geen kool meer hebben, en zullen de kerncentrales uitvallen!’ - ‘Waar?’ — ‘Overal!’ Je kent dat van alle verhalen (‘The Leftovers’, ‘Children of Men’, ‘The Walking Dead’) die zulks al vroeger en béter deden.

Het helpt niet dat het hoofdpersonage van ‘Y: The Last Man’ wordt vertolkt door de compleet van enig charisma gespeende Ben Schnetzer: zijn Yorick is als laatste man op aarde vooral een wandelende vod, een typische slacker die zijn leven niet op orde heeft en op de wilde bof dan maar zijn weigerachtige vriendin ten huwelijk vraagt. Op een bepaalde moment presteert hij het uit te roepen: ‘De wereld redden, allemaal goed en wel, maar ik zou eigenlijk liever gaan zoeken naar mijn ex!’ Ook zijn familie zit in de problemen: zus Hero (Olivia Thirlby) heeft nét voor Het Evenement haar minnaar gedood, en mama Jennifer (Diane Lane), een senator, wordt pardoes tot president gebombardeerd. Intussen baant de geheimzinnige Agent 355 (Ashley Romans) zich een weg richting Washington D.C. en beginnen allerlei politieke facties zich te roeren.

Hoort u tussen alle machinaties van de plot door voortdurend een bonkend geluid? Maak u geen zorgen: met uw boxen is niks mis, dat zijn gewoon de scenaristen die met hun hoofden tegen de schrijftafels beuken. Want deze reeks gaat in se natuurlijk over genderrollen, over de battle of the sexes, over mannen en vrouwen. Maar de stripreeks begon in 2002: een heel eind weg van 2021. Is gender intussen niet al lang níét meer zwart-wit? Is het niet eerder een steeds verder uitdijend, spetterend kleurenveld dat almaar feller fonkelt? Kúnnen we nog spreken over mannen en vrouwen? Wat met transmensen? Wat met wie zich identificeert als non-binair? Die kwesties zijn heikel en worden dus vakkundig van tafel geveegd: voor de goede orde wordt één transman geïntroduceerd, die verder volstrekt niets om handen heeft. Het idee van een maatschappij gerund door vrouwen - of zoals Jeff Hoeyberghs dat noemt: de totale anarchie - wordt nergens écht verkend. Braaf is veiliger dan slim.

De twee grootste missers? 1) ‘Y: The Last Man’ ziet er niet uit, de special effects zijn krakkemikkig. Is het geen doodzonde dat Ampersand, Yoricks trouwe aapje, hier geanimeerd is zoals de leeuwen uit de remake van ‘The Lion King’? Het beestje is misschien wel het hart van het originele verhaal, maar achter zijn ogen schuilt nu alleen leegte. 2) Ook de melancholische, bedachtzame wind uit de strip waait hier nergens. De comic was uniek - de laatste hoofdstukken kan ik me nog zó voor de geest halen - maar dit is tv by numbers. Ik stel me een vetbetaalde executive voor met poen in de hand die uitroept: ‘We hebben content nodig! Koop de rechten op iets! Anything!’

Het beste aan de eerste drie afleveringen? Het nummer ‘The Book of Love’ van The Magnetic Fields waar Yorick op een bepaald moment mee in slaap valt. ‘The Book of Love is long and boring / No one can lift the damn thing / It’s full of charts and facts and figures / And instructions for dancing / But I... I love it when you read to me / And you... you can read me anything.’ Het boek is beter.