Zelfs de onvermurwbaar opgetogen Ingeborg kan niet verhullen dat ‘Million Dollar Island’ absolute bagger is

Vannacht een tropische koortsdroom gehad: ik was samen met vijftig Nederlanders en vijftig Belgen aangespoeld op een onbewoond eiland in de Filipijnen. ‘Welkom bij ‘Million Dollar Island’,’ sprak een vrouw die plots voor me stond. Wacht even, dacht ik, is dat niet Ingeborg?

In ‘Lord of the Flies’, de klassieke roman van William Golding, gaat het grandioos mis als een groep schooljongens op een afgelegen eiland strandt: aanvankelijk wordt er nog solide samengewerkt, maar alle orde en harmonie maakt al snel plaats voor geweld, wraak en sadisme. Niet gek, want de mens is diep vanbinnen een afzichtelijk beest, zo wist Golding. Onzin, meent geschiedkundige Rutger Bregman in zijn bestseller ‘De meeste mensen deugen’. Hij diepte als tegengewicht het waargebeurde verhaal van zes Tongaanse tieners op, die in de jaren 60 op een klein eiland aanspoelden en daar vijftien maanden in harmonie samenleefden: er werd samen gekookt, samen muziek gemaakt, samen overleefd. Mythe ontkracht, mensbeeld gered.

Maar dat is buiten de Nederlandse formatboer John de Mol gerekend, die met zijn programma’s graag het allerlelijkste in de mensheid naar het kleine scherm brengt – vorig jaar liet hij nog mensen halfdood vallen tijdens een vijftig uur durende dansmarathon. Zo iemand maakt gehakt van zes Tongaanse tieners, of van alle goede bedoelingen tout court. Want: hoe reageert een groep drenkelingen eigenlijk als er televisiecamera’s in de buurt zijn? Blijft iedereen ook zo beschaafd als er een miljoen op het spel staat? En wat doet het met de sfeer op het eiland als tijdens de selectie met veel zorg en toewijding de onuitstaanbaarste kandidaten werden uitgezocht?

Ja, ik zie het u graag eens doen, een onbewoond eiland delen met iemand als Björn, een bebaarde 53-jarige West-Vlaming met kermistatoeages. Hij ‘houdt van het avontuur, maar minder van mensen’, aldus Ingeborg in de voice-over over de man die in het dagelijkse leven teamleider is. In de eerste aflevering liep Björn direct in de kijker omdat hij al het beschikbare gereedschap, eten en bouwmateriaal op het eiland voor zichzelf probeerde te hamsteren. ‘Je moet voor jezelf kijken. Gewoon pakken wat je pakken kan,’ sprak hij met zoveel zichtbare trots dat het leek alsof hij de winnende tactiek uit de doeken deed, terwijl zijn egoïsme hem in de eerste aflevering uiteindelijk weinig meer opleverde dan scheve blikken, een bijna-vechtpartij – ‘Raak me niet aan! RAAK ME NIET AAN!’ – en een dozijn eieren.

Nog zo’n fijne gast om in je buurt te hebben: de Nederlander Orlando. Een man die ongetwijfeld zijn hele leven lang op onredelijke agressiviteit bij zijn medemensen botst, totdat hij er op een dag achter komt dat hij die agressie eigenlijk zelf meedraagt. Bloeddorstig stond Orlando daar te scanderen: ‘Wij zijn mensen die spullen willen delen. Delen! Delen! Delen!’ Wat best een redelijk verzoek zou zijn geweest, als hij zelf niet met lege handen had gestaan en de moeite had gedaan om iets bij elkaar te sprokkelen. Niet veel later bleek dat ‘delen’ gewoon een synoniem is voor ‘stelen’, toen hij Björn vroeg: ‘Wat gebeurt er als ik die rijst van je afpak? Wat gebeurt er nu?’ Tot slot ging Orlando met een groep van dertig opgehitste kandidaten ‘verhaal halen’ toen hij vernam dat een paar eilandbewoners een grote rijstvoorraad hadden bemachtigd. Er bleek niets te kloppen van dat gerucht, maar de sfeer was goed verziekt.

Niet verwonderlijk dat er al op de tweede dag zes kandidaten vrijwillig naar huis vertrokken. ‘Wat is er thuis nu beter dan hier?’ vroeg de Nederlandse presentator Dennis van der Geest aan één van die vertrekkers. ‘Eigenlijk alles. Behalve het uitzicht,’ antwoordde die. 94 eilandbewoners bleven over om te strijden om het miljoen, of, althans: de speler die als laatste overblijft, mag ‘proberen zijn deel van het miljoen te cashen’. In het eerste seizoen van dit programma, dat enkel in Nederland werd uitgezonden, bleek dat een ‘deel van het miljoen’ eerder richting de 100.000 euro gaat. ‘Kijkersbedrog’, kopten enkele kranten.

De onvermurwbaar opgetogen Ingeborg vervult in dit programma dezelfde rol als Dominique Van Malder en Goedele Liekens in ‘De bachelor’ vorig jaar: als vernisser van vuilnis, als iemand die het enigszins plausibel moet maken dat er in al die bagger toch ergens een hoger doel verborgen zit. Maar het hoogste doel dat John de Mol met dit programma heeft, wordt al door de titel ‘Million Dollar Island’ weggeven: die ‘dollar’ – en niet ‘euro’ – duidt aan dat hij vooral een formatverkoop aan de Verenigde Staten beoogt, een land waar ze van bagger wel pap lusten. Met die Amerikaanse interesse schijnt het voorlopig nogal tegen te vallen, maar ondertussen lijkt het erop dat hij de Belgen van VTM en Streamz toch mooi een kat in de zak heeft weten te verkopen.