Zero Dark Thirty

Geen enkele film, zelfs ‘Django Unchained’ niet, kwam de voorbije maanden zo zwaar onder vuur te liggen als ‘Zero Dark Thirty’.

Aanleiding voor de herrie is de tien minuten durende en effectief behoorlijk ondraaglijke openingsscène, waarin een gevangen genomen Al Qaeda-medewerker door enkele meedogenloze CIA-patsers wordt geslagen, onderworpen aan een wreed spelletje waterboarding, een halsband krijgt aangemeten, en als een hond over de vloer wordt rondgetrokken.

Amnesty International, schrijfster Naomi Wolf, acteur Martin Sheen, verschillende Amerikaanse senatoren: allemaal schreeuwden ze moord en brand, allemaal toeterden ze dat ‘Zero Dark Thirty’ het gebruik van waterboarding verheerlijkt en dat regisseuse Kathryn Bigelow en scenarist Mark Boal in hun film onterecht suggereren dat Bin Laden niet gevonden had kunnen worden zonder het gebruik van foltertechnieken.

Nu zijn die eerste tien minuten inderdaad zo donker als de hel, maar verheerlijken? Nee, absoluut niet. Als die martelscènes íéts laten zien, dan is het net de onmenselijkheid van de CIA. Bigelow doet wat ons betreft the right thing: ze laat glashelder, bikkelhard, en zonder franjes zien hoe het er tijdens de eerste jaren van de jacht op Bin Laden in sommige Amerikaanse detentiecentra werkelijk aan toeging.

Wat had ze anders moeten doen? De foltering wegsnijden? Afzwakken tot een ietwat draaglijker scène waarin de blote voetzolen van de Al Qaeda-man worden gelikt door een geit? (‘Stop! Ik beken!’)

Nee, Bigelow houdt zich in de proloog zo goed en zo kwaad als ze kan aan de natte feiten, en dat is ook de tactiek die ze de volgende honderdvijftig minuten huldigt. Wat we te zien krijgen is – godzijdank! - géén triomfantelijk en ultrapatriottistisch ‘God bless America!’-pamflet, maar een nuchtere en methodologische no-nonsensereconstructie van de klopjacht op ‘s werelds meest gezochte terroristenchef, waarbij vooral de intuïtieve ingevingen van een briljante CIA-analiste (de fantastische Jessica Chastain), en dus níét de folteringen, van doorslaggevend belang bleken.

Het meest verbazingwekkende aan ‘Zero Dark Thirty’ is dat Bigelow, hoewel we allemaal de afloop van de jacht kennen, de vinden ze hem of vinden ze hem niet-suspense twee uur lang tot nagelbijtende hoogten weet te voeren.

En tijdens de raid op de compound waar de Baard zich schuilhield, toont Bigelow opnieuw (na ‘Point Break’ en ‘The Hurt Locker’) wat voor een schitterende actieregisseuse ze is. Haar ex, James Cameron, slaat galgroen uit van afgunst.

Bekijk de trailer: